Çe­hi­ýa­nyň Li­be­rik şä­he­rin­de La­ter­na fes­ti­wa­ly ge­çi­ril­di. La­ter­na saz gu­ra­ly bo­lup, ol dört ti­gir­li ara­ba meň­ze­ýär. Oňa ti­gir­li skrip­ka hem di­ýil­ýär. Saz gu­ra­ly­nyň ki­riş­le­ri bo­lup, ol düw­me­ler we el bi­len he­re­ket ed­ýän pe­dal ar­ka­ly ça­lyn­ýar. La­ter­na­nyň se­si, esa­san, Bal­kan ýurt­la­ryn­da meş­hur bo­lan, üf­le­nip ça­lyn­ýan saz gu­ra­ly bo­lan gaý­da­nyň se­si­ne meň­ze­ýär.
Bu saz gu­ra­ly Gün­ba­tar Ýew­ro­pa­da XI asyr­da peý­da bol­ýar. Bel­li bir dö­wür­de hor aý­dym­la­ryn­da ça­lyn­ýar. XVII asyr­da teh­ni­ka­nyň ös­me­gi ne­ti­je­sin­de saz gu­ra­ly­nyň tä­ze gör­nüş­le­ri ýa­sa­lyp, halk köp­çü­li­gi­niň ara­syn­da giň­den ýaý­ra­ýar. XIX we XX asyr­lar­da Gre­si­ýa­da has meş­hur­lyk ga­zan­ýar. Ital­ýan Ju­sep­pe Tur­ko­ni hem-de grek Jo­sef Ar­ma­os Stam­bul­da bu saz gu­ra­ly­nyň çe­lek­li, ýaý­ly we jaň­ly gör­nü­şi­ni ýa­sa­ýar.
Çe­hi­ýa­da bu saz gu­ra­ly­na ba­gyş­la­nan fes­ti­wal her ýyl yzy­gi­der­li ge­çi­ril­ýär.