Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda milli gymmatlyklarymyzy aýawly gorap saklamak hem-de olary dünýä jemgyýetçiligine giňden tanyşdyrmak babatda giň gerimli işler alnyp barylýar. Türkmen halkynyň köpasyrlyk milli ýörelgeleri esasynda milli Liderimiziň başda durmagynda itşynaslyk düzüminiň hem ösdürilmegine uly ähmiýet berilýär.
Türkmen alabaýlary halkymyzyň buýsanjyna öwrülmek bilen bir hatarda olar ýurdumyzyň we halkymyzyň umumy taryhy-medeni hem-de ruhy mirasynyň aýrylmaz bölegi bolup durýar. Munuň özi gaýduwsyz, edermen we juda wepaly alabaýlaryň döwrebap derejede ösdürilmeginde aýdyň ýüze çykýar. Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen ilkibaşda «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasy döredildi. Onuň esasy maksady türkmen alabaýlaryny yzygiderli köpeltmek, halk seçgiçilik usulyny hem-de milli itşynaslyk mekdebini giňden peýdalanyp, halkara derejä ýetirmek bolup durýar.
Bu halkara assosiasiýanyň düzümine 11 ýurtdan, şol sanda Gruziýadan, Russiýa Federasiýasyndan, Fransiýadan, Ermenistandan, Hytaýdan, Eýrandan, Türkiýeden, Belarusdan, Özbegistandan, Ukrainadan we beýleki döwletlerden 25 adam agza boldy. Munuň özi hem türkmen alabaýlarynyň bütin dünýäde meşhur tohum hökmünde bellidiginiň we ajaýyp häsiýetleri netijesinde meşhurlykdan peýdalanýandygynyň aýdyň subutnamasyna öwrüldi.
Hormatly Prezidentimiziň parasatly başlangyjy esasynda döredilen Halkara türkmen alabaý itleri assosiasiýasy dünýäde iň gadymy tohumlaryň biri bolan meşhur alabaýlaryň şan-şöhratyny has-da belende galdyrmaga giň mümkinçilikler açýar. Milli Liderimiziň «Türkmen alabaýy» atly çuň manyly kitaby alabaý itleriniň türkmen halkynyň durmuşynda we ykbalynda eýeleýän orny barada gürrüň berýär. Bu kitapda dünýäde giň meşhurlyga eýe bolan alabaý tohumynyň gelip çykyşy barada köp ýyllaryň dowamynda geçirilen barlaglar, oýlanmalar, taryhy we edebi maglumatlar getirilýär.
Türkmen alabaýlary barada edilýän aladalaryň netijesinde, Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň çäginde «Türkmen alabaý itleri» hojalyk jemgyýetiniň binalar toplumy hem-de Änew şäherinde weterinariýa bejerişhanasy we öý haýwanlaryny saklaýan dünýä ölçeglerine gabat gelýän toplum gurlup, ulanylmaga berildi. Häzirki wagtda ýurdumyzyň Ahal welaýatynda türkmen alabaý itleriniň Karantin merkeziniň, Balkan, Daşoguz, Lebap, Mary welaýatlarynda we Aşgabat şäherinde türkmen alabaý itleriniň Tohumçylyk merkezleriniň hem-de Aşgabat şäherinde Halkara türkmen alabaý itleri assosiasiýasynyň toplumynyň gurluşyk işleri alnyp barylýar. Munuň özi halkymyzyň wepaly ýoldaşy, milli buýsanjy hasaplanylýan alabaý itleri hakynda edilýän aladanyň ýurt derejesinde özüniň oňyn netije berýändigini aýdyňlygy bilen subut edýär.
Ýurdumyzda itşynaslygy ösdürmek, bu ugurda gazanylan üstünlikleri halkara derejede giňden wagyz etmek maksady bilen, Halkara türkmen alabaý itleri assosiasiýasynyň «Türkmeniň nusgalyk alabaýy» žurnaly döredildi. Onda çap ediljek makalalarda alabaýlary köpeltmegiň taryhy we däpleri, milli hem-de dünýä tejribesi hakynda gürrüň berler. S. A. Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň maldarçylyk bölüminiň weterinar lukmançylygy kafedrasynda täze hünär–kinologiýa hünäri açyldy. Şu ýyl bu ugur boýunça ilkinji talyplar saýlap alan hünärleri boýunça bilimleri özleşdirerler. Mundan başga-da, Türkmenistanyň Döwlet serhet gullugynda türkmen alabaýlaryny köpeltmek we olaryň tohumyny gowulandyrmak merkeziniň binalarynyň täze toplumy ulanylmaga berildi.
Bu işler bilen bir hatarda, halkara hyzmatdaşlyga ähmiýetli orun berilýär. Hususan-da, Birleşen Milletler Guramasy we onuň düzüm birligi bolan Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasy (ÝUNESKO) hem-de başga-da birnäçe iri abraýly guramalar, şol sanda bu ugurda iş alyp barýan daşary ýurt assosiasiýalary, ýuridik şahslar we dünýäniň dürli künjeklerinden hususy itşynaslar bilen uzak möhletleýin hyzmatdaşlyklar ýola goýulýar. Geljekde ýurdumyzda türkmen alabaý itlerine bagyşlanan maslahatlary, sergileri, alabaý itleriniň gözellik bäsleşiklerini we beýleki halkara çäreleri yzygiderli geçirmek hem-de ylmy işleri alyp barmak meýilleşdirilýär. Şeýle hem Halkara türkmen alabaý itleri assosiasiýasynyň agzalary tarapyndan her ýylyň aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde Türkmen alabaýynyň baýramyny bellemek hem-de şol gün Aşgabatda Halkara türkmen alabaý itleri assosiasiýasynyň mejlisini geçirmek baradaky teklipler goldanyldy. Munuň özi behişdi bedewlere deňelýän ahalteke bedewlerimiz ýaly türkmen alabaýlaryna hem goýulýan hormatyň uludygynyň nobatdaky subutnamasydyr.
Umuman, ýurdumyzda türkmen halkynyň döreden milli gymmatlyklaryna aýawly garalýar we sarpa goýulýar. Ahalteke bedewi, türkmen halylary we beýleki milli gymmatlyklar, medeni özboluşlyklar bilen bir hatarda, türkmen alabaýy dünýä derejesindäki şöhrata eýe boldy.
Daýançgeldi BEKDURDYÝEW,
S. A. Nyýazow adyndaky Türkmen oba
hojalyk uniwersitetiniň talyby.