ABŞ-nyň aerokosmos edarasy NASA Jeýms Webbiň adyny göterýän kosmos teleskopynyň nobatdaky synagdan geçendigini mälim etdi. Kosmos giňişliginde dürli gözlegleri amala aşyrjak bu enjam 1990-njy ýyldan bäri ulanylýan «Hubble» teleskopynyň ornuna ulanylar. Teleskopyň täze nesli kosmosa uçurylanda dürli daşky täsirlere näderejede çydamlydygy synagdan geçirildi. Taslama ýolbaşçylyk edýän Bill Oş teleskopyň synagynyň şowly tamamlanandygyny mälim etdi. Şeýle hem onuň uçuryljak wagtynyň üýtgemändigi mälim edildi. Mundan ozal uly kosmos enjamynyň 2019-njy ýylda uçurylmagy maksat edinilipdi. Emma ýüze çykan käbir bökdençlikler sebäpli onuň uçuryljak senesi 2021-nji ýyla süýşürildi. «James Webb» teleskopy arkaly mundan ozal görüp bolmaýan kosmosyň has çuňluklaryndan maglumat alnar. Ýokary optiki enjamlar bilen üpjün edilen teleskop arkaly kosmosyň mundan 13,7 milliard ýyl ozal bolup geçendigi çaklanylýan «Uly partlaýyşdan» (Big Bang) 200 million ýyl soňky wagty öwreniler. Kosmos teleskopy ilkinji ýyldyzyň ýanyşyny görmek üçin soňky tehnologiýa enjamlary we äpet aýna bilen üpjün edilipdir. «James Webb» teleskopy «Hubble»-den tapawutlylykda Ýerden 1,6 million kilometr uzagynda Güne has golaý bolan orbitada hereket eder. Teleskopdaky aýnanyň giňligi 2,4 metre barabar. Häzire çenli kosmosyň çuňluklaryndan millionlarça gezek surata alnyp ýere iberilen «Hubble» teleskopy täze teleskopyň işe girizilmegi bilen ulanyşdan galdyrylar.
Aýna Öwezgeldiýewa,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň talyby.