Biziň eýýamymyzyň 79-njy ýylynda gadymy Rim şäheri Pompei Wezuwiý wulkanynyň atylmagy netijesinde bary-ýogy birnäçe sagadyň içinde tutuşlygyna diýen ýaly külüň astynda galýar. Häzirki wagtda Pompeide abatlaýyş işlerini alyp barýan hünärmenler iki müň ýyldan soň, şäheriň ozalky durkuny dikeltmäge tagalla edýärler. Şeýlelikde, abatlaýjylaryň tagallasy bilen Rim sungatynyň ýadygärlikleri ikinji ömrüne eýe bolýar. Abatlaýyş işleri Ýewropa gaznasynyň hasabyna maliýeleşdirilýän «The Great Pompeii Project» taslamasynyň çäklerinde amala aşyrylýar. 2016-njy ýylda Ýewropa Bileleşigi Pompeini abatlamak maksady bilen 105 million ýewro bölüp berdi. Bu maliýe serişdesi taryhy ýadygärlikleri gorap saklamaga hem-de goşmaça arheologiki gazuw-agtaryş işlerini geçirmäge ýardam berdi.
– Bu ýerde hemme zadyň yzlaryny bütin aýdyňlygy bilen görüp bolýar. Bu arheologlar üçin uly täzelik – diýip, Pompeide abatlaýyş işlerini alyp barýan arheolog Alessandro Russo aýdýar.
Geçen ýyldan bäri emeli aňly robotlar arheologlara ownuk böleklere bölünen mozaikleriň parçalaryny ýygnamak işinde kömek edýär, pilotsyz dronlar bolsa, zerur maglumatlary guşuçar belentlikden surata düşürip alymlara ugradyp durýar.
Italiýanyň çäklerindäki bu gadymy şäheriň galyndylary häzirki wagtda ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girýär. 1748-nji ýylda başlan gazuw-agtaryş işleri häzirki günlere çenli dowam edip, şäheriň syrlarynyň 100 göterime golaýynyň üsti açyldy. Her ýylda bu ýere millionlarça syýahatçy gelip görýär. Dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlar sebäpli Italiýanyň iň gözel ýerleriniň birine öwrülen bu ýere syýahatçylaryň gelip görmegi üçin çäklendirmeler girizildi. Geçen asyryň ortalaryndan bäri açyk asmanyň astynda ýerleşýän goraghananyň ähli desgalarynyň howpsuzlygyny üpjün etmek üçin birnäçe işler alnyp barylýar. Häzirki wagtda bu ýerde işleýän arheologlar Pompeiniň taryhy geçmişi barada gürrüň berýän täsin zatlaryň üstüni açyp, alymlary geň galdyrýarlar.
