29-30-njy martda paýtagtymyzdaky «Ýyldyz» myhmanhanasynda Türkmenistanyň nebitgaz pudagyna daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek boýunça halkara forum geçirildi. Forumy «Türkmengaz», «Türkmennebit» we «Türkmenhimiýa» döwlet konsernleri, «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasy «Türkmen Forum» hojalyk jemgyýeti bilen hyzmatdaşlykda, «Gaffney Cline» britan kompaniýasynyň goldaw bermeginde guradylar.

Paý­tag­ty­myz­da dün­ýä­niň on­lar­ça döw­le­ti bi­len on­laýn ter­tip­de ge­çi­ri­len bu çä­rä­niň baş mak­sa­dy ýur­du­my­zyň ener­ge­ti­ka pu­da­gy­ny mun­dan beý­läk-de dur­nuk­ly ös­dür­mek we ýan­gyç-ener­ge­ti­ka top­lu­my­na da­şa­ry ýurt­la­ryň ma­ýa go­ýum­la­ry­ny çek­me­giň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni art­dyr­mak bo­ýun­ça gat­na­şyk­la­ry ber­kit­mek­den yba­rat­dyr.
Fo­ru­myň işi­ne ýur­du­my­zyň de­giş­li döw­let eda­ra­la­ry­nyň, da­şa­ry ýurt­la­ryň bel­li ne­bit­gaz işe­wür dü­züm­le­ri­niň, ma­li­ýe eda­ra­la­ry­nyň, ab­raý­ly hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ryň we Türk­me­nis­tan­da iş­le­ýän dip­lo­ma­tik we­kil­ha­na­la­ryň ýol­baş­çy­la­ry hem-de we­kil­le­ri, bu ugur­da ýö­ri­te­leş­di­ri­len öň­de­ba­ry­jy kom­pa­ni­ýa­la­ryň bi­ler­men­le­ri gat­naş­dy­lar. Umu­man, fo­ru­ma dün­ýä­niň 32 döw­le­tin­den kom­pa­ni­ýa­la­ryň 90-sy­nyň we­kil­le­ri gat­naş­dy­lar. Fo­ru­ma gat­naş­ýan­la­ryň dü­zü­mi dün­ýä­niň işe­wür to­par­la­ry ta­ra­pyn­dan ýur­du­my­za ma­ýa se­riş­de­le­ri­ni gö­nük­dir­mä­ge gy­zyk­lan­ma bil­dir­ýän­le­riň sa­ny­nyň art­ýan­dy­gy­ny gör­kez­ýär.

Fo­ru­myň açy­lyş da­ba­ra­syn­da hormatly Prezidentimiziň oňa gat­na­şy­jy­la­ra ibe­ren Gut­la­gy okal­dy.
Gut­lag­da mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri bo­lan ýan­gyç-ener­ge­ti­ka pu­da­gy­ny ös­dür­mek bo­ýun­ça eziz Di­ýa­ry­myz­da giň möç­ber­li tas­la­ma­la­ryň ama­la aşy­ryl­ýan­dy­gy nyg­tal­ýar. Bu hal­ka­ra mas­la­ha­tyň da­şa­ry ýurt işe­wür­le­ri­ne ýur­du­my­zyň ýan­gyç-ener­ge­ti­ka top­lu­my­ny ös­dür­me­giň stra­te­gi­ýa­sy, döw­re­bap teh­no­lo­gi­ýa­la­ry iş­jeň çek­me­giň tej­ri­be­si, hyz­mat­la­ry ama­la aşyr­ma­gyň ýol­la­ry bi­len ta­nyş­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­jek­di­gi aý­ra­tyn bel­le­nil­ýär.
«Bü­tin­dün­ýä ener­ge­ti­ka ul­ga­my­nyň gel­je­gi» mow­zu­gyn­da ge­çi­ri­len ple­nar mej­lis­de türk­men ta­ra­py­nyň we­ki­li ýur­du­my­zyň Azi­ýa­nyň ne­bit­gaz ba­za­ryn­da mö­hüm orun eýe­le­ýän­di­gi­ni bel­le­di. Hä­zir­ki wagt­da bi­ziň ýur­du­myz te­bi­gy ga­zyň su­but edi­len gor­la­ry bo­ýun­ça Rus­si­ýa­dan, Eý­ran­dan we Ka­tar­dan soň­ra, dör­dün­ji or­ny eýe­le­ýär.
Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry ýurt­ly ma­ýa­dar­lar üçin özü­ne çe­ki­ji­li­gi­niň art­ma­gy­nyň esa­sy şert­le­ri­niň ha­ta­ryn­da dur­nuk­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti we ýurt­da­ky sy­ýa­sy ýag­da­ýy hem-de de­giş­li ka­nun­çy­lyk esa­sy­ny gör­kez­mek bo­lar. Ýyg­na­nan­lar ýur­du­my­zyň ne­bit­gaz pu­da­gy­nyň ga­za­nan­la­ry, ony ös­dür­me­giň gel­jek­ki me­ýil­na­ma­la­ry bi­len ta­nyş­dy­ryl­dy.
Türk­me­nis­tan­da yk­dy­sa­dy­ýet­de, şol san­da ýan­gyç-ener­ge­ti­ka ul­ga­myn­da hyz­mat­daş­lyk et­mek üçin ägirt uly müm­kin­çi­lik­le­ri aç­ýan kuw­wat­ly se­riş­de­ler bin­ýa­dy­nyň bar­dy­gy bel­le­nil­di. Dün­ýä­dä­ki iri «Gal­ky­nyş» gaz kä­ni hä­zir­ki wagt­da uzak möh­let­li hyz­mat­daş­ly­ga gö­nük­di­ri­len anyk tas­la­ma­lar bi­len bag­ly­lyk­da, giň ge­rim­de öz­leş­di­ril­ýär. Go­la­ýyn­da­ky «Ýaş­lar» we «Ga­ra­köl» ýa­tak­la­ry bi­len bi­le­lik­de «Gal­ky­nyş» kä­ni­niň gor­la­ry 27,4 tril­li­on kub­metr möç­be­rin­de ba­ha­lan­dy­ryl­ýar.
2009-njy ýy­lyň ahy­ryn­da ulan­ma­ga ber­len hem-de özü­ne Türk­me­nis­tan–Öz­be­gis­tan–Ga­za­gys­tan–Hy­taý ug­ry bi­len geç­ýän üç ugur­daş şa­ha­ny (A,B we С) bir­leş­dir­ýän Türk­me­nis­tan–Hy­taý esa­sy gaz ge­çi­ri­ji­si öza­ra bäh­bit­li trans­mil­li hyz­mat­daş­ly­gyň öň­de­ba­ry­jy­sy bo­lup dur­ýar.
Çy­kyş eden­ler bu ul­gam­da­ky gel­jek­ki me­ýil­na­ma­lar ba­ra­da aý­dyp, ýur­du­my­zyň ser­he­din­den Hy­taý Halk Res­pub­li­ka­sy­na te­bi­gy ga­zy ak­dyr­mak üçin ni­ýet­le­nen tä­ze, dör­dün­ji şa­ha­nyň çe­kil­jek­di­gi­ni nyg­ta­dy­lar.
Ple­nar mej­li­siň bar­şyn­da BMG-niň Baş sek­re­ta­ry­nyň Mer­ke­zi Azi­ýa bo­ýun­ça Ýö­ri­te we­ki­li, BMG-niň Mer­ke­zi Azi­ýa üçin öňü­ni alyş dip­lo­ma­ti­ýa­sy bo­ýun­ça se­bit mer­ke­zi­niň ýol­baş­çy­sy Na­tal­ýa Ger­man, ÝHHG-niň Aş­ga­bat­da­ky Mer­ke­zi­niň ýol­baş­çy­sy Jon MakG­re­gor, BMG-niň Türk­me­nis­tan­da­ky he­mi­şe­lik ut­gaş­dy­ry­jy­sy Dmit­riý Şla­pa­çen­ko hem-de san­ly ul­gam ar­ka­ly «СNPC» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň wi­se-pre­zi­den­ti we «Pet­roChi­na» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň pre­zi­den­ti Huang Ýunç­žan, Ne­bi­ti eks­port ed­ýän ýurt­la­ryň gu­ra­ma­sy­nyň (OPEC) Baş sek­re­ta­ry Mo­ham­med Sa­nu­si Bar­kin­do, Ener­ge­ti­ka Har­ti­ýa­sy­nyň Baş sek­re­ta­ry Gi Lens çy­kyş et­di­ler.
Bel­le­ni­li­şi ýa­ly, ýan­gyç-ener­ge­ti­ka ul­ga­myn­da hyz­mat­daş­lyk hä­zir­ki dö­wür­de dün­ýä­dä­ki dur­nuk­ly ösü­şiň esa­sy şer­ti bo­lup dur­ýar. Bu mö­hüm ul­gam­da öza­ra bäh­bit­le­riň de­ňag­ram­ly­ly­gy esa­syn­da gu­ral­ýan deň­hu­kuk­ly hal­ka­ra hyz­mat­daş­lyk uzak möh­let­li gel­jek üçin äh­lu­mu­my dur­nuk­ly ösü­şiň aý­ryl­maz bö­le­gi­dir.
Soň­ra fo­ru­myň işi «EKS­PO–2020» bü­tin­dün­ýä ser­gi­sin­den (Du­baý, BAE) te­le­köp­ri ar­ka­ly al­nyp gör­ke­zi­liş bi­len do­wam et­di. Şol bir wag­tyň özün­de Aş­ga­bat bi­len «Se­bit­dä­ki ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek­de Türk­me­nis­ta­nyň or­ny» at­ly mej­lis gu­ral­dy.
Mej­li­siň do­wa­myn­da mil­li ne­bit­gaz pu­da­gy­nyň hem-de da­şa­ry ýurt kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň «Dra­gon Oil», «Fluхys», «Gaff­ney Сli­ne» kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň, Du­baý Elekt­rik ener­gi­ýa­sy we suw üp­jün­çi­li­gi eda­ra­sy­nyň (DE­WA) ýol­baş­çy­la­ry hem-de esa­sy hü­när­men­le­ri çy­kyş et­di­ler.
Türk­me­nis­ta­nyň ne­bit­gaz pu­da­gy­na da­şa­ry ýurt ma­ýa go­ýum­la­ry­ny çek­mek bo­ýun­ça hal­ka­ra fo­rum 30-njy mart­da öz işi­ni do­wam et­di. Oňa gat­na­şy­jy­lar «Tä­ze ener­ge­ti­ka eý­ýa­myn­da ma­ýa go­ýum tas­la­ma­la­ry­nyň müm­kin­çi­lik­le­ri», «Dur­nuk­ly ener­ge­ti­ka­ny gol­da­mak­da ma­li­ýe ins­ti­tut­la­ry­nyň or­ny», «Ug­le­wo­do­rod­la­ry çy­kar­mak­da we ugur­daş gaz­la­ryň zy­ňyn­dy­la­ry­ny azalt­mak­da in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­lar we nou-hau­lar», «Ug­le­wo­do­rod se­riş­de­le­ri­ni gaý­ta­dan iş­le­mek we ug­rat­mak ul­ga­myn­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gyň tej­ri­be­si, müm­kin­çi­lik­le­ri we gel­je­gi» at­ly mow­zuk­la­ýyn mej­lis­ler­de mö­hüm me­se­le­le­ri ara alyp mas­la­hat­laş­dy­lar.
Fo­ru­myň ikin­ji gü­nün­de dün­ýä­niň ne­bit­gaz kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň top­lan tej­ri­be­le­ri­niň we tä­ze iş­läp taý­ýar­la­ma­la­ry­nyň ta­nyş­dy­ry­ly­şy bol­dy. Şeý­le hem ýur­du­my­zyň ýan­gyç-ener­ge­ti­ka top­lu­my­nyň we­kil­le­ri­niň da­şa­ry ýurt­ly hyz­mat­daş­lar bi­len gat­na­şyk­la­ryň gel­jek­ki ugur­la­ry­ny ara alyp mas­la­hat­laş­mak we kes­git­le­mek üçin iki­ta­rap­la­ýyn du­şu­şyk­la­ry ge­çi­ril­di. Fo­ru­myň çäk­le­rin­de bir­nä­çe res­mi­na­ma­la­ra gol çe­kil­di.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА