Ýe­ne-de san­ly­ja gün­den paý­tag­ty­myz Aş­ga­bat­da «Türk­me­nis­ta­nyň ne­bi­ti we ga­zy – 2023» at­ly XXVIII hal­ka­ra mas­la­ha­ty we ser­gi­si ge­çi­ri­ler. Ýur­du­my­zyň ne­bit­gaz se­na­ga­ty­nyň üs­tün­lik­le­ri­ni dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gi­ne ýaý­mak, bu ugur­da da­şa­ry ýurt­ly hyz­mat­daş­lar bi­len tej­ri­be alyş­mak mak­sa­dy bi­len ge­çi­ril­ýän bu hal­ka­ra mas­la­ha­tyň we ser­gi­niň ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­ni çy­kar­mak, gaý­ta­dan iş­le­mek, ola­ryň dün­ýä ba­zar­la­ry­na ibe­ri­li­şi­ni di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­mak iş­le­ri­niň has-da iler­le­me­gin­de äh­mi­ýe­ti ulu­dyr. Bu mö­hüm çä­rä da­şa­ry ýurt kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň, hal­ka­ra ma­li­ýe gu­ra­ma­la­ry­nyň, köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň köp san­ly we­kil­le­ri gat­naş­ýar­lar. Şeý­le fo­rum­la­ryň ge­çi­ril­me­gi da­şa­ry ýurt­ly hyz­mat­daş­lar bi­len ne­bit­gaz pu­da­gyn­da deň­hu­kuk­ly, öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gy iş­jeň­leş­dir­mek üçin giň müm­kin­çi­lik­le­ri aç­ýar. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň bel­leý­şi ýa­ly, Türk­me­nis­tan dün­ýä döw­let­le­ri­niň ara­syn­da özü­niň ýan­gy­ja we elekt­rik ener­gi­ýa­sy­na bo­lan is­leg­le­ri­ni öz hu­su­sy baý­lyk­la­ry bi­len do­ly ka­na­gat­lan­dyr­ýan hem-de onuň ep-es­li bö­le­gi­ni da­şa­ry ýurt­la­ra çy­kar­ýan ýurt hök­mün­de ta­nal­ýar. Bi­ziň ýur­du­myz mil­li we umu­ma­dam­zat bäh­bit­le­ri­ne özü­niň ägirt uly ener­ge­ti­ka müm­kin­çi­li­gi­ni ne­ti­je­li peý­da­lan­ma­ga örän jo­gap­kär­li çe­me­leş­mä­ge yg­rar­ly bo­lup gal­ýar hem-de bu ugur­da anyk ädim­le­ri äd­ýär. «Ma­wy ýan­gy­jyň» gor­la­ry bo­ýun­ça dün­ýä­de öň­dä­ki orun­la­ryň bi­ri­ni eýe­le­ýän Türk­me­nis­ta­nyň ener­ge­ti­ka stra­te­gi­ýa­sy­nyň mö­hüm ugur­la­ry­nyň bi­ri te­bi­gy ga­zy dün­ýä ba­zar­la­ry­na iber­me­gi di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­mak­dan yba­rat­dyr.
Soň­ky ýyl­lar­da döw­re­bap se­na­gat top­lum­la­ry bo­lan Gy­ýan­ly­da­ky po­li­mer za­wo­dy, Ahal we­la­ýa­tyn­da te­bi­gy ga­zy gaý­ta­dan iş­läp, ben­zin ön­dür­ýän za­wod we beý­le­ki kär­ha­na­lar gu­rul­dy. Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň dün­ýä ba­zar­la­ryn­da­ky or­nu­ny pug­ta­lan­dyr­mak bi­len, da­şa­ry ýurt pu­lun­da goş­ma­ça gir­de­ji­le­riň ge­lip go­wuş­ma­gy hem üp­jün edil­di. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, ýur­du­my­zyň we­la­ýat­la­ryn­da tä­ze gaz­hi­mi­ýa top­lum­la­ry­ny gur­mak me­ýil­leş­di­ril­ýär. Türk­me­nis­tan–Ow­ga­nys­tan–Pa­kis­tan–Hin­dis­tan gaz ge­çi­ri­ji­si­niň gur­lu­şy­gy do­wam ed­ýär. Bu ener­gi­ýa köp­rü­si te­bi­gy ga­zy­my­zyň Gü­nor­ta Azi­ýa­nyň iri ýurt­la­ry­na uzak möh­let­le­ýin ug­ra­dyl­ma­gy­ny üp­jün et­mek bi­len, işe­wür hyz­mat­daş­ly­gyň, pa­ra­hat­çy­ly­gyň ber­ke­me­gi üçin kuw­wat­ly iter­gi bo­lar.
Şu ýy­lyň 28-29-njy sent­ýab­ryn­da türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri, Türk­me­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty­nyň Baş­ly­gy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýol­baş­çy­ly­gyn­da­ky Hö­kü­met we­ki­li­ýe­ti­niň Ger­ma­ni­ýa Fe­de­ra­tiw Res­pub­li­ka­syn­da bir­nä­çe mö­hüm du­şu­şyk­la­ry ge­çi­ren­dik­le­ri­ni bel­le­mek ge­rek. Ola­ryň gün ter­ti­bi­ne dür­li ul­gam­lar­da iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ryň ile­ri tu­tul­ýan me­se­le­le­ri gi­ri­zil­di. Ener­ge­ti­ka ul­ga­myn­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň müm­kin­çi­lik­le­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lan esa­sy me­se­le­le­riň bi­ri bol­dy. Gep­le­şik­le­riň ýe­ne-de bir me­se­le­si ýan­gyç-ener­ge­ti­ka ul­ga­myn­da, hu­su­san-da, öza­ra gat­na­şyk­la­ryň uly tej­ri­be­si­ne eýe bo­lan gaz pu­da­gyn­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň gel­je­gi bi­len bag­ly bol­dy.
Halk Mas­la­ha­ty­nyň Baş­ly­gy Ha­zar deň­zi­niň ýal­pak­ly­gy­ny öz­leş­dir­me­giň wa­jyp­dy­gy­ny, bu ugur­da iri ger­man kom­pa­ni­ýa­la­ry, hu­su­san-da, «Win­ters­hall» we RWE kom­pa­ni­ýa­la­ry bi­len hyz­mat­daş­ly­gyň oňyn tej­ri­be­si­niň top­la­nan­dy­gy­ny bel­läp, Türk­me­nis­ta­nyň ger­ma­ni­ýa­ly hyz­mat­daş­la­ryň anyk tek­lip­le­ri­ne ga­ra­ma­ga we bu kom­pa­ni­ýa­la­ryň ne­ti­je­li iş­le­mek­le­ri üçin äh­li ze­rur şert­le­ri dö­ret­mä­ge taý­ýar­dy­gy­ny aýt­dy. Türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri Ha­za­rüs­ti gaz ge­çi­ri­ji­si­niň äh­mi­ýe­ti­ne ün­si çe­kip, ýur­du­my­zyň bu tas­la­ma yg­rar­ly­dy­gy­ny hem-de Ýew­ro­pa Ko­mis­si­ýa­sy­nyň de­giş­li dü­züm­le­ri, aý­ry-aý­ry Ýew­ro­pa döw­let­le­ri bi­len bu me­se­le bo­ýun­ça dia­lo­gy tä­ze­den ýo­la goý­ma­ga me­ýil­li­di­gi­ni tas­syk­la­dy. Du­şu­şyk­da Türk­me­nis­tan­da me­tan zy­ňyn­dy­la­ry­ny azalt­mak hem-de wo­do­rod ön­dür­mek ba­bat­da hyz­mat­daş­ly­ga aý­ra­tyn üns be­ril­di. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, şu ýy­lyň iýul aýyn­da ka­bul edi­len GFR-iň Mil­li wo­do­rod stra­te­gi­ýa­sy­ny ha­sa­ba al­mak bi­len, öza­ra hyz­mat­daş­ly­gyň müm­kin­çi­lik­le­ri ba­ra­da pi­kir al­şyl­dy.
Ne­bit­gaz ul­ga­my Türk­me­nis­tan bi­len Hy­taý Halk Res­pub­li­ka­sy­nyň ara­syn­da­ky hyz­mat­daş­ly­gyň hem esa­sy ul­gam­la­ry­nyň bi­ri­dir. Bu ul­gam­da eý­ýäm iri tas­la­ma­la­ryň bir­nä­çe­si ama­la aşy­ryl­dy. 2009-njy ýy­lyň ahy­ryn­da Türk­me­nis­tan–Hy­taý gaz ge­çi­ri­ji­si­niň ulan­ma­ga be­ril­me­gi mu­nuň su­but­na­ma­sy­dyr. Hä­zir­ki wagt­da bu gaz ge­çi­ri­ji HHR-e türk­men «ma­wy ýan­gy­jy­nyň» uzak möh­let­le­ýin esas­da ibe­ril­me­gi­ni üp­jün ed­ýär.
Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap Türk­me­nis­tan ener­ge­ti­ka dip­lo­ma­ti­ýa­sy­ny da­şa­ry sy­ýa­sa­ty­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri­ne öwür­di. Ýur­du­myz ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­niň baý gor­la­ry­na eýe bol­mak bi­len, Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da ener­ge­ti­ka ul­ga­myn­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­ny ös­dür­mä­ge sal­dam­ly go­şant goş­ýar we bu ugur­da mö­hüm baş­lan­gyç­la­ry yzy­gi­der­li öňe sür­ýär.
Ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy ösüş­le­ri­ne sal­dam­ly go­şant goş­ýan ne­bit­gaz ul­ga­my­ny mun­dan beý­läk hem ös­dür­mä­ge uly üns ber­ýän, halk bäh­bit­li, hal­ka­ra äh­mi­ýet­li iş­le­ri alyp bar­ýan Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň, Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň ja­ny sag, öm­ri uzak bol­sun!

Ta­gan­dur­dy BER­DI­ÝEW,
Ýag­şy­gel­di Ka­ka­ýew adyn­da­ky Hal­ka­ra ne­bit we gaz uni­wer­si­te­ti­niň ta­ly­by

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА