Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda 2019-2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň konsepsiýasyna laýyklykda, dünýä ylmynyň täze gazananlary esasynda taýýarlanan, täzeçe pikirlenmeleri öz içine alýan, ýurdumyzyň halk hojalygyna sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmakda giň mümkinçilikleri babatda ummasyz köp işler durmuşa geçirilýär.
Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli ugurlarynda sanly ulgama tapgyrlaýyn esasda geçmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Biz gündelik durmuşda dürli görnüşli sanly tehnologiýalaryň hyzmatyndan ýygy-ýygydan peýdalanýarys. Häzirki döwürde durmuşy häzirki zaman tehnologiýalary bolmazdan göz öňüne getirmek kyn bolup durýar. Häzirki wagtda ýurdumyzda iň täze tehnologiýalary peýdalanmak, ykdysadyýetiň ähli pudaklaryny sanlylaşdyrmak, innowasion önümçilik düzümlerini döretmek hem-de bu ugurda halkara hyzmatdaşlygyny giňeltmek ugrunda zerur işler durmuşa ornaşdyrylýar.
Ýurdumyzyň halk hojalygynyň sanlylaşdyrylmagynda halkara hyzmatdaşlygyna hem uly orun degişlidir. Muňa ýurdumyzda her ýyl geçirilýän «Türkmentel–2020» atly XIII halkara maslahaty hem mysaldyr.
Şu ýyl dünýädäki wakalar göz öňünde tutulyp, bu halkara maslahat onlaýn tertibinde geçirildi. Ýurdumyzdan hem-de daşary ýurtlardan alymlaryň, bilermenleriň we işewürleriň gatnaşmagynda geçirilen maslahatda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmegiň we ýurdumyzyň maglumat-telekommunikasiýa ulgamyna daşary ýurt maýa goýumlaryny, tehnologiýalaryny we taslamalaryny çekmegiň, peýdalanyjylara ygtybarly we ýokary hilli hyzmaty üpjün etmekde maglumat-telearagatnaşyk ulgamyny giňeltmegiň, sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmagyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Ýurdumyz sanly hyzmatlaryň täze görnüşlerini ornaşdyrmak, simsiz aragatnaşyk ulgamynyň we bulut tehnologiýasynyň netijeliligini giňeltmek, öýjükli aragatnaşygyň 5G ulgamy, maglumat we kiberhowpsuzlygy, sanly bilim we sanly lukmançylyk ulgamynyň giň mümkinçiliklerinden peýdalanmak ugrunda tagalla edýär.
Ýurdumyzda sanly ulgamyň kämil hyzmatlaryny bermek ugrunda «Türkmenaragatnaşyk» agentligine degişli edaralar hem köp işleri alyp barýarlar. Bu agentligiň «Türkmentelekom» elektrik kompaniýasynyň hünärmenleri tarapyndan täze döwrebap milli elektron poçtasynyň döredilmegi elektron poçta hyzmatlaryndan peýdalanmaga mümkinçilik berer. Şeýle hem «Altyn asyr» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň hünärmenleriniň ýurdumyzda ilkinji milli onlaýn hat-habar alyş-çalşygy «Messenger» programmasyny we mobil goşundysyny döretmegi bolsa, ýurdumyzda internet ulgamy arkaly onlaýn görnüşinde hat-habarlary alyşmaga we toparlaýyn söhbetdeşlikleri gurnamaga, sesli we wideojaňlary amala aşyrmaga, dürli görnüşdäki elektron faýllary ugratmaga we kabul etmäge täze mümkinçilik emele getirýär.
Milli Liderimiziň ykdysadyýetimizi sanlylaşdyrmak babatdaky tagallalary netijesinde, söwda, ylym-bilim, lukmançylyk, oba hojalygy we beýleki pudaklarda sanly ulgamyň berk binýady döredilýär. Şunuň bilen baglylykda elektron söwdada uly işler amala aşyryldy.
Aşgabatda we ýurdumyzyň welaýat merkezlerinde IT-meýdançalary döretmek göz öňünde tutulýar, olar häzirki zaman serwer we beýleki enjamlar bilen üpjün ediler. Häzirki wagtda ýurdumyzda sanly ulgamyň giňden ornaşdyrylmagy bilen ähli pudaklardyr edaralaryň hyzmatlaryndan peýdalanmak üçin ýörite internet sahypalary açyldy. Internet sahypalarynda ulanyjylara hyzmatlaryň dürli görnüşleri hödürlenmek bilen, ähli amallar elektron esasynda alnyp barylýar. Döwrebap elektron döwlet hyzmatlary hödürleýän «e.gov.tm» internet sahypasy bolsa, şeýle mümkinçilikleriň biridir.
Ýurdumyzyň ýaşaýyş jaýlarynda «akylly öý» taslamasynyň amala aşyrylyp başlanandygyny bellemek gerek. Bu taslama ýaşaýjylaryň wagtyny tygşytlamak, gündelik iş-aladalaryny azaltmak, bir dolandyryjy nokatdan şol bir wagtyň özünde birnäçe hereketi awtomatik ýagdaýda amala aşyrmak ýaly zerurlyklary ýerine ýetirmäge mümkinçilik berýär. Umuman, ýurdumyzyň ähli pudaklaryndaky sanlylaşdyrmak işleriniň döwrüň talaplaryna laýyklykda dowam etdirilmegi ýurdumyzyň täze ösüş belentliklerine ýetmegine mynasyp goşant bolar.
Sülgün ŞANEPESOWA,
Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we
informatika institutynyň mugallymy.