Asyr­la­ryň jüm­mü­şin­de dö­räp kä­mil­leşdi­ri­len, te­bi­gy syr­la­ra we tä­sin­lik­le­re baý mil­li mi­ra­sy­myz bar. Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de mil­li mi­ra­sy­myz sar­pa­la­nyp, gel­jek­ki ne­sil­le­ri­mi­ze tä­ze öwüş­gin­de ýe­tir­mek ug­run­da dür­li çä­re­ler ama­la aşy­ryl­ýar. Türk­me­niň ga­dym­dan gel­ýän mil­li me­de­ni mi­ra­sy­ny go­rap sak­la­mak­da di­ňe bir ýurt de­re­je­sin­de däl, eý­sem, dün­ýä halk­la­ry­nyň gy­zyk­lan­ma­la­ry bi­len giň möç­ber­li iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Şeý­le gym­mat­lyk­la­ryň bi­ri hem türk­men ala­baý it­le­ri­dir.
Türk­men ala­ba­ýy adam­za­dyň iň ga­dy­my dos­ty, ýa­kyn syr­da­şy­dyr. Hä­zir­ki wag­ta çen­li ýü­ze çy­ka­ry­lan yl­my mag­lu­mat­lar türk­men ala­ba­ýy­nyň dün­ýä­de iň ga­dy­my we aras­sa gan­ly to­hum it­le­riň bi­ri­di­gi­ni do­ly yk­rar ed­ýär. Türk­men ala­ba­ýy yn­sa­nyň we­pa­ly, gu­jur­ly, gaý­duw­syz sak­çy­sy bo­lup­dyr. Şol se­bäp­li hem pa­ra­sat­ly pe­der­le­ri­miz türk­men ala­ba­ýy­ny yn­sa­nyň we onuň mu­kad­des oja­gy­nyň asu­da­ly­gy­nyň, bag­ty­ýar­ly­gy­nyň go­rag­çy­sy saý­ýar. «It gel­di, gut (bagt) gel­di» na­ky­ly­nyň ma­ny­sy hem yn­sa­nyň eş­ret­li dur­mu­şy­nyň hö­zi­ri­ni gö­rüp ýa­şa­ma­gy­na ala­ba­ýyň ed­ýän tä­si­ri bi­len bag­ly dö­räp­dir. 2020-nji ýy­lyň 7-nji ma­ýyn­da «Türk­men ala­baý it­le­ri» as­so­sia­si­ýa­sy dö­re­dil­di. Şol ýy­lyň 31-nji aw­gus­tyn­da bol­sa Hal­ka­ra «Türk­men ala­baý it­le­ri» as­so­sia­si­ýa­sy diý­lip at­lan­dy­ryl­dy. We­la­ýat­lar­da «Türk­men ala­baý it­le­ri» as­so­sia­si­ýa­sy­nyň bö­lüm­le­ri dö­re­dil­di we döw­re­bap en­jam­lar bi­len üp­jün edi­len ala­baý it­le­ri­niň to­hum­çy­lyk mer­kez­le­ri gu­rul­dy. 2020-nji ýyl­da gur­lan «Türk­men ala­ba­ýy» at­ly heýkel gö­zel paý­tag­ty­myz Aş­ga­ba­dyň be­ze­gi­ne bag­ty­ýar­lyk za­ma­ny­nyň tyl­la­ýy öwüş­gi­ni­ni çaý­dy.
Ta­ry­hy çeş­me­ler­de sak­la­nan ar­heo­lo­gi­ýa we et­nog­ra­fi­ýa mag­lu­mat­la­ry­nyň tas­syk­laý­şy ýa­ly, eziz Wa­ta­ny­my­zyň çäk­le­rin­de şan­ly ta­ry­hy­my­zyň dür­li eý­ýam­la­ryn­da ýa­şaý­şyň gül­läp ösen ga­dy­my eke­ran­çy­lyk oba­la­ryn­da, şa döw­let­le­riň paý­tagt şä­her­le­rin­de göw­re­si ägirt uly it­le­ri, säh­ra şert­le­rin­de kü­ren-kü­ren oba bo­lup ýa­şan mal­dar­la­ryň ho­ja­lyk­la­ryn­da bol­sa ço­pan it­le­ri­ni ýe­tiş­dir­mek tej­ri­be­si giň­den ýaý­rap­dyr. Mu­nuň üçin tej­ri­be­li it­şy­nas­lar ta­ra­pyn­dan ýö­ri­te seç­gi iş­le­ri ge­çi­ri­lip, itiň to­hu­my­nyň sag­dyn­ly­gy berk gö­zeg­çi­lik­de sak­la­nyp­dyr we olar aý­ra­tyn taý­ýar­la­ny­lan na­har­lar bi­len iý­mit­len­di­ri­lip­dir. Ne­ti­je­de, türk­men säh­ra­syn­da şir-pe­leň­le­re bäs gel­ýän türk­men ala­baý­la­ry­nyň to­hu­my ke­ma­la ge­lip­dir.
Türk­men alym­la­ry­nyň 2017-nji ýyl­da ge­çi­ren ga­zuw-ag­ta­ryş iş­le­ri­niň ne­ti­je­sin­de ga­dy­my Daň­da­na­kan ýa­dy­gär­li­gin­de ýü­ze çy­ka­ry­lan ala­ba­ýyň fa­ýans­dan ýa­sa­lan heý­kel­ji­gi hem Gün­do­ga­ry öw­re­ni­ji­le­riň yl­my jem­gy­ýe­tin­de uly gy­zyk­lan­ma dö­ret­di. 2018-nji ýyl­da tas­syk­la­nan «Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň ug­run­da ýer­le­şen Türk­me­nis­ta­nyň çä­gin­dä­ki ta­ry­hy-me­de­ni ýa­dy­gär­lik­ler­de 2018-2021-nji ýyl­lar­da ga­zuw-bar­lag iş­le­ri­ni ge­çir­me­giň we me­de­ni mi­ra­sy yl­my esas­da öw­ren­me­giň hem-de wa­gyz et­me­giň döw­let Mak­sat­na­ma­sy­na» la­ýyk­lyk­da, Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň Nu­saý-Kö­ne­ür­genç şa­ha­sy­nyň ug­run­da ýer­le­şen Şäh­rys­lam ar­heo­lo­gi­ýa ýa­dy­gär­li­gin­de ge­çi­ri­len ar­heo­lo­gi­ýa we et­nog­ra­fi­ýa yl­my göz­leg­le­riň ne­ti­je­sin­de bi­şen ker­pi­jiň ýü­zün­dä­ki itiň aýak yz­la­ry ýü­ze çy­ka­ryl­dy. Alym Ar­ka­da­gy­myz «Türk­men ala­ba­ýy» at­ly ese­rin­de onuň dün­ýä­niň it­şy­nas­ly­gy­ny öw­ren­mek­de aý­ra­tyn äh­mi­ýe­ti­niň bar­dy­gy­ny anyk de­lil­ler ar­ka­ly be­ýan ed­ýär.
Döw­le­ti­miz ta­ra­pyn­dan Türk­me­nis­ta­nyň Me­de­ni­ýet mi­nistr­li­gi­niň gu­ra­ma­gyn­da tej­ri­be­li hü­när­men­le­riň, Türk­me­nis­ta­nyň Ylym­lar aka­de­mi­ýa­sy­nyň alym­la­ry­nyň, ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­riň mu­gal­lym­la­ry­nyň we ta­lyp­la­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da ýur­du­my­zyň äh­li we­la­ýat­la­ry­na et­nog­ra­fi­ýa yl­my-göz­leg sa­par­la­ry­ny gu­ra­mak in­di asyl­ly dä­be öw­rül­di.
Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň «Türk­men ala­ba­ýy» at­ly ki­ta­byn­da be­ýan edi­len Ýa­sy­de­pe ýa­dy­gär­li­gin­den ta­py­lan heý­kel öň­ki ýü­ze çy­ka­ry­lan ar­heo­lo­gi­ýa gym­mat­lyk­la­ryň üs­tü­ni ýe­tir­ýär. Bu heý­kel­ji­gi özü­niň teh­no­lo­gi­ýa taý­dan kä­mil­li­gi, ala­ba­ýyň keş­bi­ni has aý­dyň we owa­dan şe­kil­len­di­ren­di­gi, mah­la­sy, çe­per­çi­li­gi we maz­mun taý­dan has baý­dy­gy bi­len ýur­du­myz­da hä­zir­ki wag­ta çen­li ýü­ze çy­ka­ry­lan türk­men ala­ba­ýy­nyň heý­kel­le­ri­niň ara­syn­da iň go­wu­sy ha­sap­la­mak bo­lar. Türk­men alym­la­ry ala­ba­ýyň ta­ry­hy mi­ra­sy­ny hem-de ga­dy­my Oguz ko­wum­la­ry­nyň dün­ýä­niň it­şy­na­s­lyk me­de­ni­ýe­ti­niň ös­me­gi­ne go­şan aja­ýyp go­şant­la­ry­ny öw­ren­mek bo­ýun­ça yl­my göz­leg­le­ri iş­jeň do­wam ed­ýär­ler.
Hä­zir­ki wagt­da ÝU­NES­KO-nyň Adam­za­dyň mad­dy däl me­de­ni mi­ra­sy­nyň gör­nük­li nus­ga­la­ry­nyň sa­na­wy­na gi­riz­mek bo­ýun­ça «Türk­men ala­baý iti­ni ter­bi­ýe­le­me­giň mil­li tej­ri­be­si» at­ly hö­dür­na­ma­sy­ny, mag­lu­mat­la­ry top­la­mak we res­mi­na­ma­la­ry taý­ýar­la­mak iş­le­ri al­nyp ba­ryl­ýar. Bu asyr­la­ra ýaň sal­jak iş­ler ýur­du­my­zyň it­şy­nas­la­ry­nyň, dö­re­di­ji­lik iş­gär­le­ri­niň, su­rat­keş­le­ri­ň, ha­ly­çy­la­ryň, heý­kel­ta­raş­la­ryň, ýa­zy­jy-şa­hyr­la­ryň, žur­na­list­le­riň, alym­la­ryň kal­by­ny eg­sil­mez buý­sanç duý­gu­la­ry­na bes­läp, ala­baý it­le­ri ba­ra­da tä­ze eser­le­ri dö­ret­mä­ge, yl­my açyş­la­ry ama­la aşyr­ma­ga bo­lan yl­ham ze­hi­ni bar­ha joş­dur­ýar.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň Per­ma­ny­na la­ýyk­lyk­da, Türk­men ala­ba­ýy­nyň baý­ra­my­nyň dö­re­dil­me­gi we onuň her ýy­lyň okt­ýabr aýy­nyň soň­ky ýek­şen­be­sin­de bel­le­nil­me­gi wa­tan­daş­la­ry­my­zyň ýü­rek buý­sanç­la­ry­ny pü­re-pür­le­di. Şu baý­ram­çy­lyk my­na­sy­bet­li Hal­ka­ra «Türk­men ala­baý it­le­ri» as­so­sia­si­ýa­sy­nyň bi­na­sy­nyň hem-de we­la­ýat­lar­da we Aş­ga­bat şä­he­rin­de ala­baý it­le­ri­niň to­hum­çy­lyk mer­kez­le­ri­niň, şeý­le hem türk­men ala­baý it­le­ri­niň bäs­le­şik mer­kez­le­ri­niň gur­lup ula­nyl­ma­ga be­ril­me­gi, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň Ka­ra­ry­na la­ýyk­lyk­da, her ýy­lyň okt­ýabr aýy­nyň soň­ky ýek­şen­be­sin­de türk­men ala­baý it­le­ri­niň ara­syn­da «Ýy­lyň türk­men eder­men ala­ba­ýy» at­ly hal­ka­ra bäs­le­şi­gi hem-de türk­men ala­ba­ý it­le­ri­niň daş­ky keş­bi­ni şe­kil­len­di­riş we ama­ly-ha­şam sun­ga­ty­nyň eser­le­rin­de, ne­şir önüm­le­rin­de, fo­to­su­rat­lar­da, te­le­ýaý­lym­lar­da be­ýan et­mek ug­run­da ha­ly­çy­la­ryň, su­rat­keş­le­riň, heý­kel­ta­raş­la­ryň, fo­to­su­rat­çy­la­ryň, ne­şir­ýat önüm­le­ri­niň we te­leo­pe­ra­tor­la­ryň ara­syn­da bäs­le­şik­le­riň ge­çi­ril­me­gi bu baý­ra­ma öz­bo­luş­ly öwüş­gin çaý­ýar.
Ar­ka­dag Ser­dar­ly bag­ty­ýar ýaş­lar ýy­ly­nyň okt­ýabr aýy­nyň soň­ky ýek­şen­be­sin­de bel­le­nil­ýän Türk­men ala­baýynyň gü­ni my­na­sy­bet­li ge­çi­ril­ýän dür­li bäs­le­şik­ler we çä­re­ler Da­şo­guz we­la­ýa­ty­myz­da hem uly ru­hu­be­lent­li­ge bes­len­ýär. Mu­nuň üçin Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Gahryman Serdarymyza tüýs ýü­rek­den al­kyş aýd­ýa­rys.

Ma­ýa Gur­ban­dur­dy­ýe­wa,
Türk­me­nis­ta­nyň Kär­deş­ler ar­ka­la­şyk­la­ry­nyň Da­şo­guz we­la­ýat bir­leş­me­si­niň ma­li­ýe bö­lü­mi­niň esa­sy hü­när­me­ni.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА