Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz şu ýy­lyň 24-nji sent­ýab­ryn­da ge­çi­ri­len Türk­me­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty­nyň mej­li­sin­dä­ki çy­ky­şyn­da «Biz daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak we eko­lo­gik me­se­le­ler bi­len bag­ly mil­li mak­sat­na­ma­la­ry üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çir­ýä­ris. Ýur­du­my­zyň oba­la­ry­nyň we şä­her­le­ri­niň daş-tö­we­re­gin­de to­kaý zo­lak­la­ry­ny, gök gu­şak­la­ry dö­red­ýä­ris» di­ýip nyg­ta­mak bi­len, bu ugur­da al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­re döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň ha­ta­ryn­da üns be­ril­ýän­di­gi­ni bel­le­di. Ýur­du­myz­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän tu­tum­ly iş­le­riň ne­ti­je­sin­de ho­wa­my­zyň aras­sa­ly­gy, gün-gün­den gö­zel­leş­ýän oba-kent­le­ri­mi­ziň gör­ka­na­ly­gy göw­nü­mi­zi gal­kyn­dyr­ýar.
Ýur­du­myz­da daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak, te­bi­gy se­riş­de­le­ri re­je­li peý­da­lan­mak bi­len bag­ly me­se­le­le­riň çöz­gü­di­ne hem­me­ta­rap­la­ýyn esas­da çe­me­le­şil­ýär. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, daş­ky gur­şa­wa zy­ýan­ly tä­si­ri bo­lan ýag­daý­la­ryň öňü­ni al­ma­ga, eko­lo­gi­ýa aba­dan­çy­ly­gyň üp­jün edil­me­gi­ne gö­nük­di­ri­len giň möç­ber­li iş­ler özü­niň oňyn ne­ti­je­si­ni ber­ýär.
Eziz Wa­ta­ny­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­ni kö­pu­gur­ly esas­da ös­dür­me­giň we­zi­pe­le­ri mil­li mak­sat­na­ma­lar­da giň­den bel­le­nil­ýär. Ägirt uly te­bi­gy se­riş­de­le­re, baý ug­le­wo­do­rod gor­la­ry­na eýe bo­lan ýur­du­myz­da dün­ýä ba­za­ryn­da bäs­deş­li­ge ukyp­ly önüm­çi­li­gi ös­dür­mä­ge giň müm­kin­çi­lik­ler dö­re­dil­ýär. Ýur­du­myz dür­li te­bi­gy baý­lyk­la­ra: or­ga­ni­ki we or­ga­ni­ki däl mad­da­la­ra, mi­ne­ral­la­ra, ug­le­wo­do­rod se­riş­de­le­ri­ne, ýe­ras­ty te­bi­gy suw­la­ra baýdyr. Bu baý­lyk­la­ryň esa­sy­ny düz­ýän mad­da­la­ryň fi­zi­ki-hi­mi­ki hä­si­ýet­le­ri­ni düýp­li öw­ren­mek, ola­ryň esa­syn­da tä­ze po­li­mer, kom­po­zit, sin­te­tik mad­da­la­ry sin­tez­le­mek, al­nan tä­ze mad­da­lar­dan gur­lu­şyk, se­na­gat, dok­ma, dur­muş mak­sat­ly ma­te­ri­al­la­ry dö­ret­mek, oba ho­ja­ly­gy üçin ze­rur bo­lan tä­ze dö­kün­le­ri al­mak, hi­mi­ýa se­na­ga­ty­ny hem-de hi­mi­ki teh­no­lo­gi­ýa­la­ry ös­dür­mek şu gü­nüň esa­sy ta­la­by­dyr.
Bu önüm­çi­lik­ler­de ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi­ne gar­şy gö­reş­mek mak­sa­dy bi­len eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa önüm­çi­li­ge hem-de tä­ze­çil teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň giň­den ula­nyl­ma­gy­na aý­ra­tyn äh­mi­ýet be­ril­ýär. Hormatly Prezidentimiz go­laý­da Du­baý­da ge­çi­ril­ýän BMG-niň Ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi bo­ýun­ça Çar­çu­wa­ly Kon­wen­si­ýa­sy­nyň ta­rap­la­ry­nyň no­bat­da­ky 28-nji mej­li­sin­de (COP-28) eden çy­ky­şyn­da Türk­me­nis­ta­nyň Äh­lu­mu­my me­tan borç­na­ma­sy­na go­şul­ýan­dy­gy ba­ra­da aýt­dy. Şeý­le hem döw­let Baş­tu­ta­ny­myz ozal mil­li de­re­je­de ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi bo­ýun­ça Pa­riž yla­la­şy­gy­nyň ýe­ri­ne ýe­ti­ril­me­gi­ni, şeý­le hem Türk­me­nis­ta­nyň Bü­tin­dün­ýä me­tan borç­na­ma­sy­na go­şul­ma­gy ba­ra­da­ky me­se­lä­ni öw­ren­mek, bu ul­gam­da hal­ka­ra gu­ra­ma­lar we iri da­şa­ry ýurt kom­pa­ni­ýa­la­ry bi­len ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek bo­ýun­ça çä­re­ler top­lu­my­nyň ge­çi­ril­me­gi göz öňün­de tu­tul­ýan Ýol kar­ta­sy­ny tas­syk­lap­dy.
Me­tan zy­ňyn­dy­la­ry ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi­ne tä­si­r ed­ýär. Şol se­bäp­li 2021-nji ýyl­da ABŞ we onuň hyz­mat­daş­la­ry Me­tan bo­ýun­ça glo­bal borç­na­ma­sy­ny taý­ýar­la­dy­lar. Bu borç­na­ma la­ýyk­lyk­da ýurt­lar 2020-nji ýyl­da­ky gör­ke­zi­ji­ler bi­len de­ňeş­di­ri­len­de 2030-njy ýy­la çen­li me­tan zy­ňyn­dy­la­ry­ny 30%-e çen­li azalt­ma­ga borç­lan­ýar­lar. Hä­zir­ki wagt­da dün­ýä­de me­tan zy­ňyn­dy­la­ry­ny azalt­mak, bu ugur­da ma­li­ýe­leş­dir­me­gi güýç­len­dir­mek, teh­no­lo­gi­ýa­la­ry we tej­ri­be­le­ri dur­mu­şa ge­çir­mek, şeý­le-de ka­nun­çy­ly­gy re­je­le­mek üçin iş alyp bar­ýar­lar.
Hal­ka­ra jem­gy­ýet­çi­li­gi ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi bi­len bag­ly mak­sat­la­ra ýet­mek we yk­dy­sa­dy hem-de ener­gi­ýa howp­suz­ly­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­mak üçin ne­bit we gaz amal­la­ryn­dan me­tan zy­ňyn­dy­la­ry­ny çalt azalt­ma­gy mak­sat edin­ýär. Bi­ziň ýur­du­myz hem bu borç­na­ma go­şul­mak bi­len hal­ka­ra jem­gy­ýet­çi­li­gi­niň ta­gal­la­la­ry­na giň­den gol­daw ber­ýär. Hä­zir­ki wagt­da te­bi­gy gaz köp ýurt­la­ryň ener­ge­ti­ka top­lu­myn­da mö­hüm or­ny eýe­le­ýär. Elekt­rik ön­dür­mek­de, se­na­gat­da we şä­her­le­riň ýy­la­dyş ul­ga­myn­da ula­nyl­ýar hem-de dö­kün, hi­mi­ýa we ne­bit­hi­mi­ýa önüm­le­ri­ni ön­dür­mek üçin mö­hüm çig mal bo­lup dur­ýar. Şo­nuň üçin, esa­san hem, ne­bit­gaz pu­da­gyn­da me­tan zy­ňyn­dy­la­ry­ny azalt­mak ug­run­da giň ge­rim­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar.

Baý­ram­mäm­met HO­JA­MÄM­ME­DOW,
S.A.Ny­ýa­zow adyn­da­ky Türk­men oba ho­ja­lyk uni­wer­si­te­ti­niň uly mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА