Pi­şik­ler maş­ga­la­sy ýyr­ty­jy­lar to­pa­ry­nyň iň uly ag­za­sy bo­lup, 41 gör­nü­şe we 92 ki­çi to­pa­ra bö­lün­ýär. Ada­ty öý pi­şi­gin­den baş­lap, to­ka­ýyň şa­sy ha­sap­lan­ýan ýol­bar­sa çen­li bir­nä­çe ýyr­ty­jy jan­da­ry öz içi­ne al­ýan pi­şik­le­riň tä­sin gör­nüş­le­ri bar. Şo­la­ryň bi­ri hem ser­wal bo­lup, seý­rek duş gel­ýän bu pi­şik gu­şuň ýe­le­gi­ne meň­zeş ak-ga­ra gu­la­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar.
Ser­wal Af­ri­ka­nyň öri meý­dan­la­ryn­da, bat­ga­lyk ýer­ler­inde we bam­buk to­kaý­la­ryn­da ýa­şa­ýar. Tä­sin mag­lu­mat­la­ryň bi­ri, Af­ri­ka­da hem bam­buk to­kaý­la­ry bo­lup, çalt ös­ýän bu agaç­la­ryň esa­sy bö­le­gi Efio­pi­ýa­da (1 mil­li­on gek­tar) ýer­leş­ýär. Pi­şi­giň bu gör­nü­şi, esa­san hem, Sa­ha­ra­nyň gü­nor­ta­syn­da­ky ýurt­lar­da giň­den ýaý­ran­dyr.
«Lep­tai­lu­rus» uru­gy­nyň ýe­ke-täk ag­za­sy bo­lan ser­wa­lyň bo­ýy 54-62 san­ti­met­re, ag­ra­my 9-18 ki­log­ra­ma ýet­ýär. Or­ta ulu­lyk­da­ky bu pi­şik­le­riň kel­le­si ki­çi­jik bo­lup, sal­pa­ryp du­ran ga­ram­tyl me­nek­li, sar­gylt uly gu­lak­la­ry we ga­ra reňk­li guý­ru­gy bar. Ser­wal pi­şik­ler maş­ga­la­sy­nyň iň uzyn aýak­ly­sy ha­sap­lan­ýar. Bu ýyr­ty­jy uzyn­dan in­çe aýa­gy bi­len 4 met­re çen­li bö­küp, sa­gat­da 80 ki­lo­metr tiz­lik­de yl­gap bil­ýär.
Pi­şik­ler maş­ga­la­sy­nyň bu ag­za­sy gi­je-gün­diz he­re­ket­de bol­ýar. Ser­wal­la­ryň esa­sy iý­mi­ti ala­ka, ow­nuk guş­lar, gur­ba­ga, mör-mö­jek­ler we süý­re­ni­ji­ler bo­lup, ösen eşi­diş duý­gu­sy­na eýe­dir. Bu jan­dar­lar awu­ny, esa­san, üs­tü­ne bök­mek ar­ka­ly aw­la­ýar­lar. Me­nek-me­nek no­kat­ly, sa­rym­tyl tüý­li bu pi­şik­le­riň ga­ra­gu­la­ga meň­zeş ýüz keş­bi bar. Bu pi­şi­giň esa­sy aý­ra­tyn­lyk­la­ry­nyň bi­ri gu­la­gy­nyň 180 de­re­je aý­la­nyp, uzak­dan gel­ýän se­si eşi­dip bil­ýän­di­gi­dir.
Ser­wal­lar Ki­li­man­ja­ro da­gyn­da, Gün­do­gar Su­da­nyň sa­wan­na­la­ryn­da, Din­der – Ali­taş go­rag­ha­na­syn­da, Lu­am­be mil­li se­ýil­gä­hin­de ha­sa­ba al­nyp, ka­nu­ny esas­da go­ra­lyp sak­lan­ýar. Ser­wal­la­ryň esa­sy how­py syrt­lan we af­ri­ka­ ýa­ba­ny it­leri bo­lup, olar­dan aga­ja çy­kyp go­ran­ýar­lar. Çyg­ly ýer­le­riň we ot­luk meý­dan­la­ryň azal­ma­gy bu ýyr­ty­jy­la­ryň ýa­şa­ýyş gi­ňiş­li­gi­ni çäk­len­dir­ýär. Af­ri­ka­nyň Be­nin we Se­ne­gal ýa­ly ýurt­la­ryn­da bu jan­dar­la­ra luk­ma­nçy­lyk kö­mek­le­ri hem be­ril­ýär. Ser­wal öri meý­dan­la­r­da ge­zip ýö­ren mal­la­ra deg­me­ýär. Ço­pan­lar pi­şi­giň bu gör­nü­şi­ni howp­suz ha­sap­la­ýar­lar. Ser­wal Te­bi­ga­ty we te­bi­gy baý­lyk­la­ry go­ra­mak bo­ýun­ça hal­ka­ra bi­le­le­şi­gi (IUCN) ta­ra­pyn­dan ýi­tip git­mek how­py aban­ýan jan­dar­la­ryň ha­ta­ry­na gi­ri­zi­len jan­dar­la­ryň bi­ri­dir.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА