Bi­ler­men­ler sak­gyç çeý­ne­mek bi­len bag­ly bir­nä­çe bar­lag­la­ry ge­çir­di­ler. Barlaglara gö­rä, agyz boş­lu­gy­nyň aşa köp he­re­ket et­me­gi kel­la­gy­ry, eňek agy­ry­sy we di­şiň syr­ça­sy­nyň ze­per­len­me­gi ýa­ly bir­nä­çe ýag­daý­la­ra ge­ti­rip bil­ýär. Eý­sem, sak­gyç çeý­ne­mek peý­da­ly­my ýa-da zy­ýan­ly?! Ga­ze­ti­mi­ziň şu sa­nyn­da soň­ky ýyl­lar­da ça­ga­lar­dyr ýet­gin­jek­le­riň ara­syn­da meş­hur­ly­gy ar­tan sak­gyç ba­ra­da kä­bir mag­lu­mat­la­ry dyk­ga­ty­ňy­za ýe­tir­me­gi ma­kul bil­dik.
Sak­gyç çeý­ne­me­giň iý­mit siň­di­ri­şe peý­da­ly­dy­gy ba­ra­da eşi­den bol­sa­ňyz ge­rek. Ýö­ne mu­ny na­har­dan soň iý­mi­ti siň­dir­mek mak­sa­dy bi­len 15 mi­nut­lyk ýe­ri­ne ýe­tir­me­li. Bir­nä­çe sa­gat­lap sak­gyç çeý­ne­len ha­la­tyn­da eňe­giň sa­ga-çe­pe he­re­ke­ti esa­syn­da gu­lak myş­sa­la­ry­na zy­ýan ýet­ýär. Uzak wagt­lap sak­gyç çeý­ne­mek gu­la­gyň eşi­di­şi­ne hem tä­si­ri­ni ýe­ti­rip bil­ýär. Şol se­bäp­li az wagt­lyk sak­gyç çeý­ne­me­gi en­dik et­me­li. Diş luk­man­la­ry­nyň bel­le­me­gi­ne gö­rä, uzak wagt­lap sak­gyç çeý­ne­len ha­la­tyn­da di­şiň syr­ça­sy ýu­ka­lyp baş­la­ýar. Bu ýag­daý yzy­gi­der­li do­wam eden ýag­da­ýyn­da, diş­ler çüý­re­mek bi­len bol­ýar. Bi­ler­men­ler, esa­san hem, şe­ker­li sak­gy­jyň has-da zy­ýan­ly­dy­gy­ny bel­le­ýär­ler.
Sak­gy­jyň köp­çü­lik­le­ýin sa­tu­wy 1800-nji ýyl­la­ryň or­ta­la­ry­nda Abş-da baş­lan­ýar. Tiz wagt­dan ta­gam­ly re­zin­jik bü­tin dün­ýä ýaý­ra­ýar. Şol ýyl­lar sak­gyç ön­dü­ri­ji­le­r müş­de­ri­le­ri çekmek mak­sa­dy bi­len sak­gy­ja ys be­ri­ji­ler, şe­ker we reňk go­şup baş­la­ýar­lar. Sak­gyç çeý­ne­mek 1920-nji ýyl­lar­da has-da meş­hur bo­lup, bir adam ýyl­da or­ta­ça 105 sak­gyç çeý­näp­dir. 1950-nji ýyl­lar­da diş luk­man­la­ry sak­gy­jyň dü­zü­min­dä­ki şe­ke­riň di­şiň çüý­re­me­gi­ne ge­tir­ýän­di­gi ba­ra­da dü­şün­di­riş iş­le­ri­ni ge­çir­ýär­ler. Ne­ti­je­de, il­kin­ji şe­ker­siz sak­gyç 1960-njy ýyl­lar­da köp­çü­li­ge hö­dür­len­ýär. Wag­tyň geç­me­gi bi­len tüý­kü­lik mäz­le­ri­ne zy­ýan­ly bol­ma­dyk sak­gyç gör­nüş­le­ri hem ön­dü­ri­lip baş­lan­ýar. Sakgyjyň agyz­da­ky ysy aýyr­mak mak­sa­dy bi­len oý­la­nyp ta­py­lan nar­pyz­ly görnüşi iň go­wu­sy we zy­ýan­sy­zy ha­sap­lan­ýar.
Umu­man, sak­gyç çeý­ne­mek en­di­gi­niň sag­lyk üçin zy­ýan­ly­dy­gy se­bäp­li, kä­wagt çeý­ne­mek mas­la­hat be­ril­ýär. Şeý­le hem köp­çü­lik ýe­rin­de sak­gyç çeý­ne­mek we çeý­ne­len sak­gy­jy ýe­re taş­la­mak ha­lanyl­ma­ýar. Sak­gyç çeý­ne­len­den soň, ony ga­by­gy­na do­lap, zi­bil gu­tu­sy­na at­mak mas­la­hat be­ril­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА