Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň «Türk­me­nis­tan bi­te­wü­lik ýö­rel­ge­le­ri­ne yn­san­per­wer­li­giň nuk­daý­na­za­ryn­dan ba­ha ber­ýär we onuň umu­my esas­la­ry­ny pug­ta­lan­dyr­mak ug­run­da öňe he­re­ket et­mä­ge ça­lyş­ýar. Mu­nuň özi umu­ma­dam­zat bäh­bit­li ta­gal­la­la­ry­myz­da öz be­ýa­ny­ny tap­ýar. Olar bol­sa bi­ziň öz­bo­luş­ly me­de­ni­ýe­ti­mizden, dö­re­den mil­li gym­mat­lyk­la­ry­myz­dan ge­lip çyk­ýan ýö­rel­ge­le­re esas­lan­ýar» di­ýen pa­ra­sat­ly söz­le­ri türk­men alym­la­ry­ny ede­bi­ýa­ty­my­zy be­zäp ge­len eser­ler ha­kyn­da yl­my ag­ta­ryş­la­ry alyp bar­ma­ga ýar­dam ed­ýär.
Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň «Türk­me­niň döw­let­li­lik ýö­rel­ge­si» at­ly ki­ta­bynda türk­men hal­ky­nyň däp-des­sur­la­ry­nyň mil­li­li­gi, hal­ky­ly­gy onuň öz­bo­luş­ly hä­si­ýe­ti ýa­zuw çeş­me­le­rin­de, me­de­ni-ru­hy gym­mat­lyk­lar­da hem-de halk ha­ky­da­syn­da jem­le­nip, ne­sil­le­riň ru­hy dün­ýä­sin­de ömür do­wa­ma­ty­ny tap­ýar.
Bu eser mil­li Li­de­riň çuň­ňur maz­mun­ly ta­ry­hy mag­lu­mat­la­ry­nyň hem-de şan­ly geç­mi­şi­mi­zi da­ba­ra­lan­dyr­ýan he­ka­ýat­la­ry­nyň je­mi­dir. Ki­tap­da ga­dy­my çeş­me­le­riň ýe­ne öz ha­na­sy­na dol­ýan­dy­gy­nyň ha­ky­ka­ty ör-bo­ýu­na gal­ýar. Mu­nuň özi hal­ky­my­zyň asyr­lar aşyp ge­len ta­ry­hy­myz­dan alan tej­ri­be­si­niň döw­re­bap baý­laş­dy­ry­lan­dy­gy­ny gör­kez­ýär.
Türk­men hal­ky­nyň mil­li­li­gi­niň aja­ýyp öz­bo­luş­ly­ly­gy mag­lu­mat­lar hem-de ro­wa­ýat­lar esa­syn­da geç­mi­şi­mi­ze şu gü­nüň na­za­ry­ýe­ti bi­len ga­ra­ma­ga giň ýol aç­ýar. Bu eser­de eziz Wa­ta­ny­my­zyň dün­ýä­de da­ba­ra­lan­ýan dost­luk­ly döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň göz­baş­la­ry ha­kyn­da söh­bet edil­ýär. Ki­tap­da ata-ba­ba­la­ry­myz­dan do­wam edip gel­ýän mil­li däp-des­sur­la­ryň çuň­ňur maz­mu­ny, halk paý­ha­sy­nyň ägirt uly top­lu­my öz be­ýa­ny­ny tap­ýar. Ki­ta­byň maz­mu­ny­na çuň­ňur ara­laş­dy­gyň­ça, adam­za­dyň dur­muş tej­ri­be­si­ne, kä­mil ga­raý­şy­na, hal­ky­my­zyň asyr­lar aşyp ge­len tar­yhy­myz­dan alan tej­ri­be­si­niň döw­re­bap­ly­gy­na, ga­dy­my­ly­gy­na göz ýe­tir­ýär­siň.
Ga­raş­syz Türk­me­nis­ta­nyň dün­ýä döw­let­le­ri bi­len dost-do­gan­lyk we hoş­ni­ýet­li gat­na­şyk­la­ra esas­lan­ýan Bi­ta­rap­lyk ýö­rel­ge­si hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň öň­den­gö­rü­ji­lik­li sy­ýa­sa­ty ne­ti­je­sin­de mö­hüm ugur­lar bi­len bir ha­tar­da, me­de­ni ul­gam­da hem aý­dyň ýü­ze çyk­ýar.
Mil­li­lik sun­ga­tyň her bir nus­ga­sy­ny gaý­ta­lan­ma­jak hä­si­ýe­te eýe ed­ýän aja­ýyp öz­bo­luş­ly­lyk­dyr. Ol köp­san­ly mil­li aý­ra­tyn­lyk­lar­da we ala­mat­lar­da şöh­le­len­ýär. Türk­men sa­zy, saz gu­ral­la­ry, ýe­ri­ne ýe­ti­ri­liş aý­ra­tyn­lyk­la­ry, bag­şy­nyň ýe­ri­ne ýe­tir­me­gin­dä­ki mu­kam­lar, lä­le­ler, tans­lar, na­kyl­lar we ata­lar söz­le­ri, gün­delik dur­muş­da ula­nyl­ýan zat­lar, öý goş-go­lam­la­ry, zer­gär­çi­lik önüm­le­ri öz­bo­luş­ly­dyr.
Ola­ra halk öz is­leg-hy­ýal­la­ry­ny, aja­ýyp gel­jek ba­ra­da­ky ar­zuw­la­ry­ny siň­di­rip­dir. Şo­nuň üçin ola­ryň her bir öý­jü­gi aja­ýyp dur­muş ba­ra­da­ky pi­kir­ler bi­len dol­du­ry­lan­dyr, olar deň­hu­kuk­ly­lyk we azat­lyk, er­kin­lik, saz­la­şyk­ly ösen, kä­mil adam ba­ra­da­ky pi­kir­le­ri be­len­de gö­ter­ýär­ler.
Mil­li­lik daş­ky be­ýan et­mä­ge, ek­zo­ti­ki öz­bo­luş­lyk­la­ra ýa-da ge­og­ra­fi­ki we et­nog­ra­fi­ki aý­ra­tyn­ly­ga, öwüş­gi­ne, be­ýan et­me­giň nus­ga­lyk usul­la­ry­na de­giş­li bol­mak bi­len bir­lik­de ol halk ru­hu­nyň şöh­le­len­di­ril­me­gin­de, onuň aja­ýyp gel­jek ha­kyn­da­ky ar­zuw­la­ryn­da aý­dyň ýü­ze çyk­ýar. Ol hal­kyň ru­hy me­se­le­si­ne ym­ty­lyş, ar­zuw, hal­kyň idea­ly hök­mün­de dü­şü­nip­dir. Oňa zäh­met­keş­le­riň dur­mu­şy­ny çuň­ňur bil­mek ýo­ly bi­len akyl ýe­ti­rip­dir.
Çe­per ese­riň (şol san­da keş­biň) maz­mu­ny we gör­nü­şi jem­gy­ýet­çi­lik-es­te­ti­ki nus­ga ba­ra­da­ky pi­kir­ler bi­len do­lu­dyr we onuň iç­ki öze­ni­ni düz­ýär­ler. Şo­nuň üçin Mag­tym­gu­ly­nyň, Seý­di­niň, Ze­li­li­niň, Ke­mi­nä­niň dö­re­di­ji­li­gi­niň ýo­ka­ry de­re­je­de mil­li­li­gi di­ňe bir on­da türk­men mil­li şa­hy­ra­na di­li­niň, ge­og­ra­fi­ki we et­nog­ra­fi­ki öz­bo­luş­ly­ly­gy­nyň bar­dy­gyn­da jem­len­män, eý­sem, halk dur­mu­şy­nyň çuň şöh­le­len­me­gi, psi­ho­lo­gi­ýa­sy­nyň, mil­li ru­hu­nyň, is­leg-mak­sat­la­ry­nyň, kä­mil­li­ge ym­ty­lyş­la­ry­nyň aň­la­dyl­ma­sy­dyr.
Mil­li hä­si­ýet­ler şa­hy­ra­na dö­re­di­ji­li­giň gel­je­gi bar bo­lan, hal­kyň me­de­ni de­re­je­si­niň öňe ta­rap ösü­şi­niň ka­nu­ny he­re­ke­ti du­ýul­ýan eser­le­rin­de hem jem­len­ýär. Ha­ky­ky us­sat öňe, gel­je­ge se­ret­me­gi, wag­tyň per­de­sin­den aň­ry­ny gör­me­gi ba­şar­ýan dö­re­di­ji­lik ada­my­dyr.
Şa­hyr öz dün­ýä­ga­raý­şy, hal­ka ym­ty­ly­şy taý­dan hal­ka nä­çe ýa­kyn bol­sa, onuň jem­gy­ýet­çi­lik idea­ly şon­ça-da halky­dyr we mil­li­dir, se­bä­bi su­rat­ke­şiň pi­kir­le­ri­niň esa­syn­da onuň öz hal­ky­nyň dur­mu­şy­ bilen gy­zyk­lan­ma­sy, onuň ar­zuw-mak­sat­la­ry, gel­je­gi ba­ra­da­ky ala­da­lar ýat­ýar.
Bi­ziň mil­le­ti­miziň göz­ba­şyn­da Oguz han ne­sil­ba­şy­myz du­ran­dyr. Ol bäş müň ýyl mun­dan ozal, türk­men­le­ri mil­li sy­ýa­sy bi­te­wü­li­ge öwür­me­giň höt­de­sin­den ge­len be­ýik şah­sy­ýet­dir.
Türk­men mil­le­ti Oguz han türk­men­den baş­lan­ýar. Oguz han türk­men­den, Gor­kut ata türk­men­den, Gö­rog­ly beg türk­men­den, Mag­tym­gu­ly ata­myz­dan bi­ze türk­men ýo­lu­ny mu­kad­des tut­mak wes­ýe­ti, türk­men mil­le­ti­niň je­bis­li­gi, bi­te­wü­li­gi ba­ra­da en­çe­me öwüt-ün­dew­ler mi­ras ga­lyp­dyr. Bu öwüt-ün­dew­le­re syn et­sek, on­da mil­le­ti­mi­ze buý­sanç, gu­wanç duý­gu­sy her bir türk­me­niň kal­by­na dol­ýar.
Hal­ky­my­zyň esa­sy aý­ra­tyn­lyk­la­ry­nyň bi­ri hem, ol öz top­ra­gy­ny mu­kad­des sa­ýyp, top­ra­gy­ny ke­ra­mat bi­lip, Wa­ta­ny­ny ba­şy­na täç edi­nip­dir. Türk­me­nis­tan be­ýik mak­sat­la­ryň, ar­zuw-is­leg­le­riň dur­mu­şa geç­ýän ýur­du­dyr. Türk­men mil­le­ti bir oja­gyň, bir sa­ça­gyň ba­şy­na jem bo­lan halk­dyr.
Mil­li Li­de­ri­miz özü­niň pa­ra­sat­ly pi­kir­le­rin­de türk­men hal­ky­nyň, şol san­da äh­li türk­me­nis­tan­ly­la­ryň dost­luk-do­gan­ly­gyň sa­ýa­syn­da be­ýik öz­ge­riş­le­ri amal ed­ýän­di­gi­ni nyg­ta­ýar. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň bu pa­ra­sat­ly pi­kir­le­rin­dä­ki «hal­kym» sö­zi örän çuň ma­na eýe­dir. Ha­ky­kat­dan hem Türk­me­nis­tan dür­li mil­let­le­riň we­kil­le­ri­niň bir mak­sa­da gul­luk ed­ýän ýur­du­dyr.
Türk­men me­de­ni­ýe­ti bu gün­ki gün dün­ýä­de dost-do­gan­ly­gyň, pa­ra­hat­çy­ly­gyň, yn­san­per­wer­li­giň il­çi­si hök­mün­de bar­ha pa­jar­lap ös­ýär. Şo­nuň üçin halk me­de­ni­ýe­ti­ni, ta­ry­hy­ny, däp-des­sur­la­ry­ny çuň­ňur öw­ren­mä­ge we ja­ha­na ýaý­ma­ga giň müm­kin­çi­lik­le­ri dö­red­ýän mil­li Li­de­ri­mi­ze hal­ky­my­zyň al­ky­şy çäk­siz­dir.

Azat GY­LY­JOW,
Türk­me­nis­ta­nyň Ylym­lar aka­de­mi­ýa­sy­nyň
Mag­tym­gu­ly adyn­da­ky Dil, ede­bi­ýat we mil­li
gol­ýaz­ma­lar ins­ti­tu­ty­nyň uly yl­my iş­gä­ri.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА