Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 25 ýyllygynyň öňüsyrasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Nýu-Ýorkda ýerleşýän ştab-kwartirasyndan hem-de Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Jidda şäherinde (Saud Arabystany) ýerleşýän ştab-kwartirasyndan hoş habarlar gelip gowuşdy. Bu habarlar Watanymyzyň hem-de milli Liderimiziň tutuş dünýäde abraýynyň barha artýandygyna şaýatlyk edýär.
BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisinde Türkmenistanyň başlangyjy boýunça hem-de milletler bileleşigine agza döwletleriň biragyzdan goldamagynda «Halkara parahatçylygy, howpsuzlygy saklamakda we pugtalandyrmakda hem-de durnukly ösüş işinde bitaraplyk syýasatynyň orny» atly Kararnama kabul edildi.
Resminamada BMG-niň agza döwletleri, beýleki halkara, sebit hem-de sebitara guramalary dawalary parahatçylykly ýol arkaly kadalaşdyrmakda, gapma-garşylyklaryň öňüni almakda we çözmekde Bitarap döwletleriň mümkinçiliklerinden peýdalanmaga çagyrylýar hem-de Türkmenistanyň 12-nji dekabrda Halkara Bitaraplyk gününe bagyşlanan parahatçylyk, howpsuzlyk we ösüş meseleleri boýunça halkara maslahaty özünde kabul etmek baradaky çözgüdi goldanylýar.
Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň 47-nji mejlisinde «Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sebitinde we tutuş dünýäde halkara parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi saklamakda hem-de pugtalandyrmakda bitaraplyk syýasatynyň orny» atly Kararnama kabul edildi. Bu resminamada Bitarap ýurtlaryň BMG-niň adatdan daşary ynsanperwer kömeginiň utgaşdyrylmagyny pugtalandyrmagyň esasy ýörelgelerine laýyklykda, adatdan daşary çylşyrymly ýagdaýlarda hem-de tebigy betbagtçylyklarda ynsanperwer kömegini bermekde we ýetirmekde eýeleýän möhüm orny ykrar edilýär.
Resminamada Bitaraplyk syýasatynyň durmuşa geçirilmeginiň halkara hem-de sebit durnuklylygyny pugtalandyrmaga ýardam edýändigi, dünýäniň ýurtlarynyň arasynda parahatçylykly, dostlukly we özara bähbitli gatnaşyklary ösdürmekde möhüm orun eýeleýändigi nygtalýar.
Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy agza döwletleri we onuň edaralaryny 2020-nji ýylyň 12-nji dekabrynda Aşgabatda geçiriljek «Bitaraplyk syýasaty we halkara parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmekde onuň ähmiýeti» atly ýokary derejeli halkara maslahata işjeň gatnaşmaga çagyrýar.
Şeýlelikde, hormatly Prezidentimiziň
baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän Bitarap Türkmenistanyň oňyn daşary syýasy strategiýasy BMG-niň hem-de iri halkara gurama bolan Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň nobatdaky möhüm resminamalarynda öz beýanyny tapyp, ýene-de dünýä bileleşiginiň goldawyna mynasyp boldy.
Milli Liderimiziň sebit derejesinde hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde häzirki döwrüň wajyp meseleleri boýunça yzygiderli öňe sürýän parahatçylyk döredijilikli başlangyçlary hem-de teklipleri döwlet Baştutanymyzyň abraýyny barha belende göterýär. Bu gün Türkmenistan halkara giňişlikde parahatçylygy, durnuklylygy pugtalandyrmak hem-de durnukly ösüşi üpjün etmek işine saldamly goşant goşýan döwlet hökmünde ykrar edildi.
Hormatly Prezidentimiz häzirki döwrüň wajyp meseleleriniň sazlaşykly çözgütlerini işläp taýýarlamakda işjeň orny eýelemek bilen, bu ugurda anyk ädimleri ädýär hem-de ýurdumyzyň parahatçylyk dörediji kuwwatyny tutuş adamzadyň hyzmatyna goýmaga, BMG-niň yglan eden Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge hemmetaraplaýyn ýardam bermäge çalyşýar.
Şanly SENELER
Ata Watanymyz 1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 50-nji ýubileý sessiýasynda «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamasy esasynda BItaraplyk hukuk ýagdaýyna eýe boldy. Biragyzdan goldanan Kararnama halkara gatnaşyklarynyň tejribesinde Bitaraplyk babatda Milletler Bileleşigi tarapyndan kabul edilen ilkinji resminama hökmünde taryha girdi.
2015-nji ýylyň 12-nji dekabrynda paýtagtymyz Aşgabatda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň şanly 20 ýyllygy mynasybetli «Bitaraplyk syýasaty: parahatçylygyň, howpsuzlygyň we ösüşiň ugrunda halkara hyzmatdaşlygy» atly halkara maslahat geçirildi. Ýokary derejeli maslahatyň işine dünýäniň ençeme ýurtlaryndan döwlet we hökümet Baştutanlary, sebit we halkara guramalaryň ýolbaşçylarydyr wekilleri, diplomatlar we bilermenler gatnaşdylar. Halkara maslahatda hormatly Prezidentimiz tarapyndan Halkara Bitaraplyk gününi döretmek baradaky başlangyç öňe sürüldi.
2017-nji ýylyň fewralynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 71-nji mejlisinde 12-nji dekabry «Halkara Bitaraplyk güni» diýip yglan etmek hakynda Kararnama biragyzdan kabul edildi. Bu şanly waka Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň umumadamzat ähmiýetini nobatdaky gezek tassyklady.
2019-njy ýylyň 27-nji dekabrynda Türkmenistanyň Mejlisi Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň 2020-nji ýyly «Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany» diýip atlandyrmak hakyndaky başlangyjyny goldap, Karar kabul etdi.
Türkmenistan parahatçylygyň we ynanyşmagyň halkara gatnaşyklaryň häzirki zaman keşbini pugtalandyrmagyň we geljekki ösüşiniň binýady bolup durýandygyna berk ynanýar. Geçen ýylyň sentýabr aýynda BMG-niň Baş Assambleýasy Türkmenistanyň başlangyjy bilen «2021-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek hakynda Kararnama kabul etdi. Hormatly Prezidentimiz BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji ýubileý mejlisine gatnaşyjylara wideoýüzlenmesinde bu resminamanyň düzgünleriniň ýerine ýetirilmegi babatda geljek ýyl Halkara parahatçylyk we ynanyşmak forumyny geçirmek başlangyjyny öňe sürdi. Dünýäniň 73 döwleti bu resminamanyň döredijileri hökmünde çykyş etdiler.
«Parahatçylyk diňe bir gapma-garşylyklaryň bolmazlygy däl-de, köp tarapyň gatnaşmagyna esaslanýan oňyn, okgunly ösüşdir, onda netijeli gepleşikler goldanylýar» diýlip, Kararnamada bellenilýär.
TÜRKMENISTANYŇ BAŞLANGYJY BILEN
BELLENILÝÄN BAÝRAMÇYLYK
Hemişelik Bitarap Türkmenistan abraýly halkara guramalarda möhüm başlangyçlary yzygiderli öňe sürüp gelýär. Sport baradaky garaýyşlar hem Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň strategik hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmagyň möhüm şertleriniň biri bolup durýar diýip, döwlet Baştutanymyz belleýär. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 72-nji sessiýasynyň 2018-nji ýylyň 12-nji aprelinde geçirilen mejlisinde Türkmenistanyň başlangyjy bilen ýörite Rezolýusiýa kabul edilip, her ýylyň 3-nji iýuny Bütindünýä welosiped güni diýlip yglan edilipdi. Birleşen Milletler Guramasy bu Rezolýusiýany kabul etmek bilen, jemgyýetde welosipediň ähmiýetini wagyz etmek, beden hem-de ruhy sagdynlygyň möhüm serişdesi hökmünde welosipedli ýörişleri guramak ýaly, halkara çäreleriň bileleşik tarapyndan ykrar edilýändigini we doly goldanylýandygyny tassyklady. Bu bolsa milli Liderimiziň aýratyn belleýşi ýaly, ýurdumyzyň dünýäde parahatçylygy, dostlugy hem-de netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak barada öňe sürýän syýasatynyň doly ykrar edilýändigine şaýatlyk edýär.
Sport we bedenterbiýe döredijilik hereketleri maksada okgunlylygy höweslendirýän sagdynlygyň we güýç-kuwwatyň çeşmesidir. Welosiped sporty bolsa sportuň ekologiýa taýdan arassa we gyzykly görnüşi bolmak bilen, ilatymyzyň beden saglygyny berkitmekde möhüm orny eýeleýär. Şoňa görä-de, eziz Diýarymyzda welosiped sporty bilen meşgullanýanlaryň sany barha artýar.
Aşgabatda ýene bir
dünýä rekordy täzelendi
Häzirki wagtda biz ulagyň ýokary ekologiýa görnüşi hasaplanýan welosiped boýunça ýörişleri geçirmäge we welosiped sportuny ösdürmäge aýratyn ähmiýet berýäris diýip, hormatly Prezidentimiz belleýär. Bu ugurda 2018-nji ýylda Aşgabat şäherinde Bütindünýä welosiped gününe bagyşlanyp, welosipediň ähmiýetini görkezmek, ýol hereketiniň howpsuzlygyny we ekologiýa abadançylygyny wagyz etmek baradaky çäreleri öz içine alýan, welosiped sürmek boýunça iň köp sanly ildeşlerimiziň gatnaşmagynda okuw saglyk sapagy geçirilip, bu ugurda dünýä rekordy gazanylypdy. Geçen ýyl bolsa Aşgabatdaky Olimpiýa şäherçesinde 2019 welosipedçiniň gatnaşmagynda «Iň dowamly bir nyzamly welosipedli ýöriş» geçirilip, ol Ginnesiň rekordlar kitabyna girizilipdi.
Soňky ýyllarda sagdyn durmuş ýörelgelerine eýerýänleriň sanynyň artýandygyny, şonuň netijesinde daşky gurşaw üçin howpsuz hasaplanýan welosipediň ulanylyşynyň has hem ýaýbaňlanýandygyny bellemek gerek. Bu baýramçylyga bagyşlanyp dünýäniň dürli şäherlerinde köpçülikleýin çäreler geçirilýär. Bu çärelere halk köpçüliginiň giňden gatnaşýandygyny bellemek gerek. Olarda ulagyň bu görnüşini ýaýbaňlandyrmagyň adam saglygy we tebigat üçin peýdalydygy wagyz edilýär.
Şu ýylyň 3-nji iýunynda bu şanly baýramçylyk mynasybetli paýtagtymyz Aşgabadyň günorta böleginde, Köpetdagyň eteginde ajaýyp desga – Welosiped binasy guruldy. Bütindünýä welosiped güni mynasybetli bu binanyň ulanmaga berilmeginiň hem özboluşly uly manysy bar. Soňky ýyllarda ýurdumyzda bedenterbiýäni we sporty dünýä derejesine çykarmak ugrunda giň gerimli işler alnyp barylýar.
Türkmenistan – dünýäniň howpsuz ýurdy
Ýurdumyzyň alyp barýan içeri we daşary syýasaty dünýäniň beýleki ýurtlary, şeýle hem dürli halkara guramalary tarapyndan giň ykrarnama eýe bolýar. Türkmenistanda ykdysadyýet, ylym-bilim, saglygy goraýyş, önümçilik we beýleki ugurlarda gazanylýan ösüşler, durmuşa geçirilýän taslamalar dünýä jemgyýetçiliginde uly gyzyklanma döredýär. Muňa halkara guramalaryň we edaralaryň çykarýan netijenamalary hem-de reýtingleri şaýatlyk edýär. Türkmenistan ygtybarly ýurt hökmünde şu ýylyň oktýabr aýynda Halkara «Gallup» barlaglar instituty tarapyndan çap edilen maglumatlara laýyklykda, dünýäniň iň howpsuz ýurtlarynyň hatarynda görkezildi. Türkmenistan 100 bala deň bolan ballaryň 97-sine eýe bolup, Singapur bilen bilelikde birinji orny paýlaşdy. Halkara institut kanun we tertip indeksini düzdi.
Şeýlelik-de, Türkmenistanyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýy ýurduň halkara abraýyny ýokarlandyrýar we Ýer şarynda parahatçylygyň pugtalanmagyna mynasyp goşant goşýar.
Dünýä metbugatynyň maglumatyna görä, halkara guramanyň sanawynda Hytaý 94 bal bilen üçünji boldy. Dünýäniň iň howpsuz ýurtlarynyň ilkinji onlugynda Islandiýa, Kuweýt, Norwegiýa, Awstriýa, Şweýsariýa, Özbegistan we BAE ýaly ýurtlar orun aldy.
Kanunylyk we tertip indeksi düzülende adamlaryň polisiýa bolan ynamy esasynda şahsy howpsuzlygy, soňky ýylda kanun bozulmalaryň möçberi ýaly ugurlar göz öňünde tutuldy.
Halkara guramanyň soňky hasabatynda Türkmenistanyň tejribesine uly gyzyklanma bildirilýändigi bellenilip geçilýär.
Ýeri gelende aýtsak, halkara barlaglar instituty mundan ozal birnäçe gezek ýurdumyza bu sanawyň öňdäki basgançaklarynda orun beripdi.
Dünýä bileleşigi 2030-njy ýyla çenli döwür üçin durnukly ösüş ulgamynda Gün tertibiniň maksatlaryndan we wezipelerinden gelip çykýan bilelikdäki taslamalary hem-de maksatnamalary iş ýüzünde durmuşa geçirmek boýunça maksada gönükdirilen işleri amala aşyrýan we anyk çäreleri geçirýän Türkmenistanyň goşandyna ýokary baha berýär.
Antoniu GUTERRIŞ,
BMG-NIŇ Baş sekretary.
Türkmenistan durmuşyň dürli ugurlarynda diňe bir uly netijeleri gazanman, eýsem, Merkezi Aziýa sebitinde parahatçylygyň we durnuklylygyň pugtalandyrylmagyna örän uly goşant goşýar. Türkmenistanyň saýlap alan ýolunyň öz wagtynda we esasly bolandygyny, ýurduň daşary syýasy ösüş nusgasynyň bolsa has oňaýlydygyny hem-de milli bähbitlere, dünýä jemgyýetçiliginiň uzak möhletli maksatlaryna we BMG-niň Tertipnamasyndaky ýörelgelere kybap gelýändigini ynamly tassyklap bolar.
Natalýa German,
BMG-niň Merkezi Aziýa üçin Öňüni alyş diplomatiýasy
boýunça sebit merkeziniň baştutany.
Türkmenistan 1995-nji ýylda Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna eýe bolan döwründen bäri, BMG-niň degişli kararnamasynyň ähli kadalaryny üýtgewsiz durmuşa geçirýär. Sebitdäki ýagdaýlaryň kadalaşdyrylmagy boýunça anyk çäreleri durmuşa geçirýär, Milletler Bileleşiginiň taglymlaryny we ýörelgelerini Merkezi Aziýada ornaşdyrmagyň ygtybarly hyzmatdaşy bolup çykyş edýär.
Yelena PANOWA,
BMG-niň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy.