Haý­wa­nat dün­ýä­si­ne mah­sus aý­ra­tyn­lyk­la­ryň bi­ri hem jan­ly-jan­dar­la­ryň gyş uku­sy­na git­me­gi­dir. Mu­ňa ylym­da gi­ber­na­si­ýa di­ýil­ýär. Gi­ber­na­si­ýa ha­dy­sa­syn­da haý­wan­la­ryň iý­mit ze­rur­ly­gy azal­ýar, be­de­niň ýy­ly­ly­gy, ýü­rek ur­şy we dem al­şy pe­sel­ýär. Bu, esa­san hem, ho­wa­nyň so­wa­ma­gy, te­bi­gat­da iý­mi­tiň azal­ma­gy bi­len bag­ly bo­lup, jan­ly-jan­dar­lar «öýün­de» möw­sü­me gö­rä gyş uku­sy­ny ge­çir­ýär­ler. Gi­ber­na­si­ýa­nyň do­wam­ly­ly­gy dür­lü­çe bo­lup, jan­ly-jan­da­ryň gör­nü­şi­ne we ýa­şa­ýan ýe­ri­ne gö­rä üýt­ge­ýär. Eý­sem, haý­wa­nat dün­ýä­si­niň äh­li ag­za­sy gyş uku­sy­na gid­ýär­mi­kä?! Ge­liň, gy­şy­na uk­la­ýan jan­dar­lar ba­ra­da­ky mag­lu­mat­la­ry öw­re­ne­liň!

Aýy­lar. Mult­film­dir er­te­ki­ler­de bi­ze iň ýa­kyn bo­lan gah­ry­ma­ny­myz aýy­nyň gyş uku­sy­na git­me­gi geň-taň bo­lup gö­rün­se-de, bu ha­ky­kat­dyr. To­kaý­da ýa­şa­ýan ýyr­ty­jy jan­da­ryň bu gör­nü­şi bir aý­lyk ýa-da do­lu­ly­gy­na uzak wagt­lyk uka git­män, ara­syn­da oýa­nyp ýe­ne-de ýat­ýar. Esa­sy iý­mi­ti ba­lyk, mi­we­dir gök önüm­ler, ot­dur agaç kök­le­ri bo­lan aýy­lar ýaz pas­ly­nyň gel­me­gi bi­len oýan­ýar­lar.
Gar­ter ýy­lan­la­ry. Köp jan­dar ýe­ke gyş­la­ýan hem bol­sa, gar­ter­ler to­par­la­ýyn gyş uku­sy­na gid­ýär­ler. Ýüz­ler­çe, hat­da müň­ler­çe ýy­lan bir hin­de jem­len­ýär. Bu, esa­san, ýy­ly­ly­gy sak­la­ma­ga kö­mek ed­ýär. Zäherli süý­re­ni­ji­ler oňur­ga­syz jan­dar­lar, mör-mö­jek­ler, gem­ri­ji­ler bi­len iý­mit­len­ýär­ler.
Pyş­ba­ga­lar. Ça­na­gyň için­de ýa­şa­ýan süý­re­ni­ji­le­riň bu gör­nü­şi suw­da hem-de gu­ry ýer­de duş gel­ýär. Bil­şi­miz ýa­ly, ça­nak­ly jan­dar­lar uzak ýa­şa­ma­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Pyş­ba­ga­lar gör­nü­şi­ne we ýa­şa­ýan ýe­ri­ne bag­ly­lyk­da gi­ber­na­si­ýa ha­dy­sa­sy­ny baş­dan ge­çir­ýär. Üç aý­dan bäş aýa çen­li gyş uku­sy­na gid­ýän dün­ýä­niň iň ha­ýal süý­re­ni­ji­si ot­dur gök önüm­ler bi­len iý­mit­len­ýär.
Su­wö­küz. Moll­ýusk­lar maş­ga­la­sy­nyň şep­bik­li gör­nü­şi bo­lan su­wö­kü­ziň gyş uku­sy­na gid­ýän­di­gi­ne bir­ba­da ynan­mak kyn. Şeý­le-de bol­sa bu süý­re­ni­ji gi­ber­na­si­ýa ha­dy­sa­sy­na gat­naş­ýar. Owa­dan ga­byk­ly su­wö­küz so­wu­gyň düş­me­gi bi­len «öýü­ne» gir­ýär hem-de gi­rel­ge­si­ni şep­bik bi­len ört­ýär. Su­wö­küz gyş uku­sy­na gi­den­de ga­by­gy­nyň gu­ra­maz­ly­gy üçin çyg­ly ýe­ri saý­lap al­ýar.
Hü­wi. Gyş pas­ly­nyň gel­me­gi bi­len guş­la­ryň kö­pü­si­niň ýy­ly ýurt­la­ra uçup gid­ýän­di­gi­ne ga­ra­maz­dan, öýün­de ga­lyp gyş­la­ýan­la­ry-da bar. Hat­da gyş uku­sy­na gid­ýän­le­ri hem bo­lup, bu esa­san, baý­guş­lar maş­ga­la­sy­na de­giş­li­dir. Agaç­la­ryň kö­wek­le­rin­de, dag­da­ky ki­çi­räk go­wak­lar­da so­wu­gy ge­çir­ýän hü­wi­ler gi­je­si­ne awa çy­kyp, mör-mö­jek­ler, gem­ri­ji­ler bi­len iý­mit­len­ýär.
Ýar­ga­nat. Gün­di­zi­ne ýa­typ, gi­je­si­ne awa çyk­ýan, ult­ra­ses ar­ka­ly daş-tö­we­re­gi saý­gar­ýan kör sy­çan­lar gyş pas­ly­nyň gel­me­gi bi­len kö­ne di­war­lar­dan, go­wak­lar­dan ba­şa­şak­ly­gy­na sal­la­nyp, gyş uku­sy­na gid­ýär­ler.
Kir­pi. Kö­pi­mi­ziň pi­kir et­me­ýän­di­gi­mi­ze se­ret­mez­den, da­şy ti­ken­li süýdemdiriji hem gyş uku­sy­na gid­ýär. Meý­dan­da oňaý­ly bu­kal­ga ta­pan­dan soň kir­pi­ler ýyg­ry­lyp, gyş pas­ly­ny ge­çir­ýär­ler.
Ary­lar. Uç­ýan, neş­der­li mör-mö­je­giň kä­bir gör­nü­şi gyş pas­ly­nyň gel­me­gi bi­len ýe­ri ga­zyp, gum çu­kur­la­ryn­da gi­ber­na­si­ýa­ny baş­dan ge­çir­ýär­ler.
Gur­ba­ga­lar. Meş­hur «aý­dym­la­ry» bi­len ta­nal­ýan so­wuk be­den­li ýer­de we suw­da ýa­şa­ýan bu jan­dar­lar agaç­la­ryň düý­bün­de, gum üýş­me­gin­de ýa-da pal­çyk­ly ýap­da gyş uku­sy­na gid­ýär. Gur­ba­ga­la­ryň be­de­ni şeý­le bir so­wa­ýar we­lin, hat­da da­mar­la­ryn­da buz kris­tal­la­ry eme­le gel­ýär. Esa­sy iý­mi­ti çy­byn, gur­çuk we mör-mö­jek­ler bo­lan «şa­dy­ýan jan­dar­lar» ýaz pas­ly­nyň gel­me­gi bi­len daş-tö­we­re­gi­ni ýe­ne-de şat­lyk-şow­hu­na öwür­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА