Her pa­syl özü­ne mah­sus ho­wa şert­le­ri bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi te­bi­ga­ta tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. Güýz­de ho­wa, köp­lenç, ma­ýyl bol­sa-da, bir gü­nüň do­wa­myn­da ho­wa bir­den 10-15 de­re­je pe­se­lip bil­ýär. Ho­wa­nyň tem­pe­ra­tu­ra­sy bir gün 30 de­re­je bol­sa, er­te­si 18 de­re­jä düş­ýär. Güýz­de dür­li ösüm­lik­le­riň, şol san­da agaç­la­ryň hem ýap­rak­la­ry dö­kül­ýär. Ça­ga­lar ýe­re ga­çan sa­ry ýap­rak­la­ry dep­de­re ýe­lim­läp, dür­li şe­kil­le­ri ýa­sa­ýar­lar. Adam­la­ryň kä­bi­ri bol­sa ýap­rak­la­ry ýyg­nap, olar­dan ger­ba­riý ýa­sa­ýar. Güýz ösüm­lik­le­riň «gyş uku­sy­na» taý­ýar­lan­ýan döw­ri ha­sap­lan­ýar. Mu­ňa ga­ra­maz­dan kä­bir ösüm­lik­ler gy­şyn-ýa­zyn gök öw­süp otur­ýar. Kä­bir ösüm­lik bol­sa güý­zü­ne, hat­da gy­şy­na hem gül aç­ýar. Ge­liň, güýz­de gül aç­ýan ösüm­lik­le­riň kä­bi­ri bi­len ta­nyş bo­la­lyň!
Ýa­pon ka­me­li­ýa­sy. Gy­rym­sy agaç ha­sap­lan­ýan bu ösüm­lik tom­suň ahy­ryn­da gül­läp baş­la­ýar. Ýa­po­ni­ýa­da, Hy­ta­ýyň, Taý­wa­nyň we Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­sy­nyň kä­bir se­bit­le­rin­de te­bi­gy ýag­daý­da ös­ýän ka­me­li­ýa gy­zyl, gül­gü­ne, sa­ry we ak gül aç­ýar. Ka­me­li­ýa­la­ryň gü­li bä­gü­le meň­zeş bol­ýar. De­ňiz de­re­je­sin­den 300-1000 metr be­lent­lik­dä­ki gür to­kaý­lar­da duş gel­ýän bu köp­ýyl­lyk ösüm­lik ho­wa şert­le­ri­ne çy­dam­ly­ly­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Bu gül otag be­zeg­le­ri üçin hem ula­ny­lyp, gü­lü­niň ýap­rak­la­ryn­dan çaý taý­ýar­lan­ýar.
Bä­gül­ler. Açyk te­bi­gat­da­ky bag­lar­da hem-de öý şert­le­rin­de ös­dü­ri­lip ýe­tiş­di­ril­ýän bä­gül­le­riň örän köp gör­nü­şi bar. Ýa­kym­ly ysy bi­len ta­pa­wut­lan­ýan bä­gü­lüň gül ýap­rak­la­ry kos­me­ti­ka we azyk se­na­ga­tyn­da giň­den peý­da­la­nyl­ýar. Bä­gü­lüň gül ýap­rak­la­ryn­dan şer­bet hem-de mü­rep­be taý­ýar­lan­ýar. Owa­dan gül­li bol­ma­gy üçin köp ideg ta­lap ed­ýän bä­gü­lüň ar­tyk­maç şa­ha­la­ry­ny, sa­ra­lan ýap­rak­la­ry­ny wagt­ly-wag­tyn­da ke­sip dur­ýar­lar. Bu gül­ler güýz pas­lyn­da has owa­dan gö­rün­ýär.
Hri­zan­te­ma. Bir­ýyl­lyk we köp­ýyl­lyk bo­lan ot­ju­mak ösüm­li­giň ýap­rak­la­ry açyk ýa­şyl reňk­de bol­ýar. Gül­le­ri ow­nuk bu ösüm­li­giň gül­tä­ji sa­ry bo­lup, dür­li reňk­li bir ha­ta­ra dü­zü­len uzyn gül­ler­den yba­rat­dyr. Azi­ýa­nyň de­mir­ga­zy­gyn­da duş gel­ýän bu ösüm­li­giň 42 gör­nü­şi bar.
Ast­ra. Köp­ýyl­lyk ösüm­li­giň bu gör­nü­şi hem çog­dam gül­lü­ler maş­ga­la­sy­na de­giş­li bo­lup, gök, gül­gü­ne we gyr­my­zy gül­le­ri bol­ýar. Bu gül ýyl­dyz­la­ra meň­ze­ýär. Şo­nuň üçi­nem oňa «ýyl­dyz» hem di­ýil­ýär. Bu gü­lüň 170-den gow­rak gör­nü­şi bar.
Gi­bis­kus. Der­man­lyk ösüm­lik­le­riň bi­ri bo­lan gi­bis­kus halk ara­syn­da «ýa­pon bä­gü­li» diý­lip hem at­lan­dy­ryl­ýar. «Şy­pa» diý­me­gi aň­lad­ýan gi­bis­kus subt­ro­pik we tro­pik se­bit­ler­de giň­den ýaý­ran­dyr. Ýüz­ler­çe gör­nü­şi bo­lan bu ösüm­li­giň ak, gül­gü­ne, gy­zyl, gök, mä­mi­şi, sa­ry we gy­zyl reňk­li iri gül­le­ri bol­ýar.
Ehi­na­se­ýa. Çog­dam gül­lü­ler maş­ga­la­sy­na de­giş­li bo­lan gül­gü­ne reňk­li bu der­man­lyk ösüm­lik De­mir­ga­zyk Ame­ri­ka­nyň gün­do­ga­ryn­da we mer­ke­zin­de duş gel­ýär. Adat­ça, ehi­na­se­ýa gü­li çyg­ly we gu­rak ýer­ler­de, jül­ge­ler­de hem-de açyk to­kaý­lar­da ös­ýär. Gu­rak­ly­ga çy­dam­ly köp­ýyl­lyk ösüm­li­giň bo­ýy 140 san­ti­met­re ýet­ýär. Ehi­na­se­ýa gü­li güýz pas­lyn­da to­ka­ýyň be­ze­gi­ne öw­rül­ýär.
Fi­al­ka. Ýa­ba­ny gör­nü­şi hem bo­lan bu gül­ler güýz pas­lyn­da pen­ji­re­le­riň öňü­ni, how­lu­la­ry we eý­wan­la­ry be­ze­ýär. Ho­wa­nyň duý­dan­syz üýt­ge­me­gi­ne çy­dam­ly bo­lan bu ösüm­li­giň gü­li üç reňk­li bol­ýar – mä­mi­şi, ak we sa­ry. Kö­le­gä­ni ha­la­ýan bu gü­lüň bo­ýy ba­ry-ýo­gy 15 san­ti­met­re ýet­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА