Ýur­du­my­zy ba­gy-bos­san­ly­ga öwür­mek, ýap­rak­ly we pür­li da­ragt­lar bi­len bir ha­tar­da mi­we­li agaç­la­ry köp­räk ek­mek ba­bat­da­ky baş­lan­gyç­lar ila­ty­my­zyň sag­ly­gy üçin diý­seň äh­mi­ýet­li­dir. To­kaý­la­r kö­mür­tur­şy gaz­la­ry özü­ne çe­kip, adam­za­da, jan­ly-jan­dar­la­ra ge­rek­li kis­lo­ro­dy ön­dür­ýär, köp jan­da­ryň ýa­şa­ma­gy üçin ýer, iý­mit çeş­me­si bo­lup hyz­mat ed­ýär. Agaçlar öý­ke­ni aras­sa ho­wa bi­len üp­jün et­mek­de ba­ha­sy­na ýe­tip bol­ma­jak ýa­şyl ha­zy­na­dyr.
Adam­zat ga­dy­my dö­wür­ler­den bä­ri te­bi­ga­tyň baý­lyk­la­ryn­dan tyg­şyt­ly peý­da­lan­mak ba­ra­da dür­li çä­re­le­ri dur­mu­şa ge­çi­rip ge­lip­dir. Şeý­le çä­re­le­riň ha­ta­ry­na öri meý­dan­la­ryň ösüm­lik ör­tü­gi­ni go­ra­mak mak­sa­dy bi­len, ol ýer­le­ri kä­wagt çal­şy­ryp dur­mak, guş­lar­dyr beý­le­ki aw haý­wan­la­ry­nyň kö­pel­ýän döw­rün­de ola­ry aw­la­ma­gy ga­da­gan et­mek ýa­ly en­çe­me yn­san­per­wer çä­re­ler de­giş­li­dir. Yl­my-teh­ni­ki ösü­şiň pa­jar­la­ýan za­ma­na­syn­da adam­za­dyň te­bi­ga­ta ýe­tir­ýän tä­sir­le­ri çürk-ke­sik ar­typ, giň möç­be­re eýe bol­dy. Şu se­bäp­den ada­myň te­bi­gat bi­len öza­ra gat­na­şy­gy­ny saz­la­mak ze­rur­ly­gy duý­lup baş­lan­dy.
Ýur­du­my­zyň iň gym­mat­ly te­bi­gy baý­lyk­la­ry­nyň bi­ri hem eme­li dö­re­dil­ýän to­kaý se­ýil­gäh zo­lak­la­ry­dyr. To­kaý se­ýil­gäh zo­lak­la­ry Ýe­riň öý­ke­ni ha­sap­lan­ýar. Se­bä­bi Ýer at­mos­fe­ra­sy­nyň kis­lo­ro­dy­nyň 60 gö­te­ri­mi to­kaý se­ýil­gäh zo­lak­la­ry­nyň bag­la­ryn­dan eme­le gel­ýär. Bir ýy­lyň do­wa­myn­da to­kaý se­ýil­gäh zo­lak­la­ry­nyň 1 gek­ta­ry 50-70 ton­na aralygynda to­za­ny öz üs­tün­den ge­çi­rip, ho­wa­nyň eko­lo­gi­ýa taý­dan has-da aras­sa bol­ma­gy­ny üp­jün ed­ýär. Şeý­le hem to­kaý­lar köp ýur­duň halk ho­ja­ly­gy­nyň ag­la­ba pu­da­gy­nyň çig ma­ly­ny al­ýan ýa­şyl ha­zy­na­sy­dyr. Şo­nuň üçin hem ony ot­dan go­ra­mak äh­li adam­la­ryň bor­jy bo­lup dur­ýar. Köp ýyl­la­ryň do­wa­myn­da te­bi­gy ýag­daý­da eme­le ge­len ýa-da zäh­met­sö­ýer hal­ky­my­zyň aza­by bi­len dö­re­di­len to­kaý se­ýil­gäh zo­lak­la­ry­nyň birki sa­ga­dyň do­wa­myn­da ot be­la­syn­dan ýok bo­lup bil­jek­di­gi­ni unut­ma­ly däl­di­ris. Gy­nan­sak-da, to­kaý ýan­gyn­la­ry­nyň esa­sy se­bäp­kä­ri köplenç adamyň özi bo­lup dur­ýar. Köp­lenç sön­di­ril­me­dik ot, ýe­re taş­la­nan çi­lim, ot­lu­çöp ga­lyn­dy­sy, gu­ran ot­la­ryň ýa­kyl­ma­gy, zy­ň­lan çüý­şe we aý­na bö­lek­le­rin­den Gü­nüň şöh­le­si­niň ug­ru­ny üýt­ge­dip geç­me­gi ýan­gy­nyň dö­re­me­gi­ne se­bäp bol­ýar. Ys­sy, gu­rak ho­wa­da, esa­san hem, ar­ça tokaýlarynda sä­hel­çe uç­gun uly ýan­gy­nyň dö­re­me­gi üçin ýe­ter­lik­dir. Şol se­bäp­li, to­kaý zo­lak­la­ryn­da, öri meý­dan­lar­da ýan­gyn ha­dy­sa­sy­nyň dö­re­me­gi­niň öňü­ni al­mak üçin ýan­gyn howp­suz­lyk düz­gün­le­ri­ni do­ly ber­jaý et­me­li. Meý­dan­lar­da ot ýa­kyl­ma­ly bol­nan­da, se­re­sap­syz­ly­ga ýa-da bi­per­waý­ly­ga ýol ber­me­li däl. Ot ýa­kyl­maz­dan öň 15 metr daş-tö­we­re­gi gu­ran ot-çöp­ler­den aras­sa­la­nan ýa­rym metr çuň­luk­da ga­zy­lan oý ýer taý­ýar­la­nyp, oduň daş-tö­we­re­ge ýaý­ra­maz­ly­gy­na göz ýe­ti­ri­len­den soň, ho­wa­nyň hem şe­mal­syz wag­tyn­da ot ýak­ma­ga rug­sat be­ril­ýär. Ot ula­nyp bol­na­nyn­dan soň, ony gum sü­rüp ýa-da suw se­pip do­ly sön­dür­me­li hem-de uç­gu­nyň çyk­ma­ýan­dy­gy­na do­ly göz ýe­tir­me­li.

Gel­di­mäm­met Re­je­pow,
Aş­ga­bat şä­her Po­li­si­ýa mü­dir­li­gi­niň Ýan­gyn howp­suz­lyk bö­lü­mi­niň bö­lü­m mü­di­ri­niň iş­gär­ler bo­ýun­ça orun­ba­sa­ry, içer­ki gul­lu­gyň ma­ýo­ry.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА