Tä­ze ýy­lyň il­kin­ji ga­ry

Gyş pas­ly­nyň do­wam ed­ýän hä­zir­ki gün­le­rin­de paý­tag­ty­my­za 2023-nji ýy­lyň il­kin­ji ga­ry ýag­dy. Paý­tag­ty­my­zyň ýa­şaý­jy­la­ry we myh­man­la­ry tä­ze ýy­lyň il­kin­ji ýa­gan ga­ry­nyň şa­ýa­dy bol­du­lar. Ýa­gan gar äh­li ýe­ri ak­ly­ga bü­re­di. Ak ga­ry bol­sa as­ly ha­lal türk­men hal­ky­myz ak ar­zuw­la­ra meň­zed­ýär. 8-nji de­kabr­dan baş­lan­ýan uly çil­le 17-nji ýan­wa­ra çen­li do­wam ed­ýär. Soň­ra ki­çi çil­le baş­lan­ýar. Ata-ba­ba­la­ry­myz uly çil­le­de gar köp ýa­gyp, do­ňak­lyk uzak do­wam et­se, go­wu­ly­ga ýo­rup­dyr­lar. Se­bä­bi soň­ra onuň yzyn­dan gel­ýän ki­çi çil­le ga­za­by­na tut­man­dyr. Ba­ry-ýo­gy 20 gün do­wam ed­ýän ki­çi çil­lä­niň döw­ri ge­çen­den soň­ra bol­sa gy­şyň gu­tar­dy­gy di­ýip ha­sap­lap­dyr­lar. Se­bä­bi 7-nji few­ral­dan 22-nji few­ra­la çen­li do­wam ed­ýän ahyr­ky ga­ra­gyş eý­ýäm gy­şyň gow­şap, ho­wa­nyň maý­lap baş­la­ýan döw­ri ha­sap­lan­ýar. Ata-ba­ba­la­ry­myz gyş pas­ly ba­ra­da bir­nä­çe pä­him­le­ri, na­kyl­la­ry we ata­lar söz­le­ri­ni mi­ras gal­dy­ryp­dyr­lar. «Gy­şyň gü­ni kyrk tüýs­li, kyr­ky­sy-da gy­lyk­syz» di­ýen söz­le­riň üs­ti bi­len gy­şa taý­ýar­lyk­ly bar­ma­ly­dy­gy ün­del­ýän bol­sa, gy­şyň gar-ýag­şy­nyň top­rak üçin ze­rur­­dy­gy­ny, eger-de gyş­da ygal bol­ma­sa, on­da ýaz­da be­re­ke­diň hem bol­ma­jak­dy­gy­ny pe­der­le­ri­miz «Gy­şy gyş­sy­ra­ma­dy­gyň, ýa­zy ýaz­sy­ra­maz» di­ýen pä­hi­miň üs­ti bi­len ýat­la­dyp­dyr­lar. Şu ýy­lyň gy­şy tu­ruw­baş­dan ak­ly­ga, ak ga­ra bes­le­nip gel­di. Mu­nuň özi Tow­şan ýy­ly­nyň rys­gal-be­re­ket­li, döw­let­li ýyl­la­ryň bi­ri bol­jak­dy­gy­nyň ala­ma­ty­dyr.
Köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­rin­de adat­dan da­şa­ry so­wuk ho­wa­nyň ara­laş­ma­gy bi­len so­wuk ho­wa­nyň ýan­war aýy­nyň ikin­ji on­gün­lü­gi­niň or­ta­la­ry­na çen­li do­wam et­jek­di­gi ba­ra­da aý­dyl­ýar. Şeý­le ha­lat­da ga­ryň ýag­ma­gy bi­len ýa­gan gar do­ňup, ulag­la­ryň bas­gy­la­ma­gy bi­len ýol­lar­da top­la­nan gar ga­tap, aý­ra­tyn-da, gi­je­le­ri­ne bol­ýan so­wuk ho­wa ne­ti­je­sin­de kö­çe­ler­de we ýan­ýo­da­lar­da sür­çek eme­le gel­ýär. Bu ýag­da­ýyň öňü­ni al­mak üçin kö­çe­ler­de top­la­nan ga­ry aýyr­mak, ýol­la­ry aras­sa­la­mak, ulag­la­ryň we py­ýa­da­la­ryň he­re­ket howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek mö­hüm we­zi­pe bo­lup dur­ýar.
Şunuň bilen baglylykda, şä­he­riň ýol­la­ry, esa­sy gat­naw­ly kö­çe­le­ri we ýan­ýo­da­lar gar­dan aras­sa­lan­ýar. Ýol­lar­da­ky ga­ry aýyr­mak, gyş gün­le­rin­de, ga­ryň ýag­ma­gy bi­len bag­ly­lyk­da, esa­san-da, ýol­la­ry ýu­wu­jy, sü­pü­ri­ji, gar­dan aras­sa­laý­jy teh­ni­ka­lar­dan bök­denç­siz we ne­ti­je­li peý­da­la­nyl­ýar, wag­tyn­da ge­çi­ri­len aras­sa­çy­lyk çä­re­le­ri esa­syn­da, paý­tag­ty­my­zyň kö­çe­le­rin­de, köp gat­naw­ly ýol­la­ryn­da we ýan­ýo­da­lar­da ga­ryň doňup, ulag­la­ryň we py­ýa­da­la­ryň howp­suz he­re­ke­ti­ni kyn­laş­dyr­ýan sür­çe­giň eme­le gel­me­gi­niň öňi alyn­ýar.

Yh­las An­na­my­ra­dow,
Türk­men döw­let bi­na­gär­lik-gur­lu­şyk ins­ti­tu­ty­nyň ta­ly­by.