Eşi­den deň bol­maz, gö­ren göz bi­len

Türk­men halk dö­re­di­ji­li­gin­de we ýa­zuw­ly ede­bi­ýat­da, gün­de­lik dur­muş­da iň köp ula­nyl­ýan ýör­gün­li pä­him­le­riň bi­ri bo­lan bu na­ky­lyň bi­rin­ji bö­le­gi­ne – «eşi­den deň bol­maz» jüm­le­si­ne ugur­daş ma­ny­da «Agyz agyz­dan ýel alar», «Ça­la eşi­den çat­ma ýy­kar, öte eşi­den – öý» na­kyl­la­ry­ny my­sal ge­tir­mek bo­lar. Ýag­ny bo­lup ge­çen haý­sy­dyr bir wa­ka ýa-da gür­rüň ony aýdýan ada­ma gö­rä baş­lan­gyç ýag­daý­dan üýt­ge­di­lip, dür­lü­çe gör­nüş­de aý­dy­lyp bil­ner. Şol se­bäp­li ata-ba­ba­la­ry­myz kim­dir bi­ri­niň ýa­lan söz­le­ri­ne yna­nyp, bel­li bir ka­ra­ra gel­män, öz gö­züň bi­len gö­rüp, soň­ra wa­ka­ny aý­dyň­laş­dyr­mak esa­syn­da kes­git­li çöz­gü­de gel­me­li­di­gi­ni ün­däp­dir­ler.
Türk­men halk dö­re­di­ji­li­gi­niň nus­ga­wy eser­le­ri­niň bi­ri bo­lan «Gül­pam» des­sa­nyn­da hem bu na­kyl çyn bi­len ýa­la­nyň de­ňeş­dir­me­si esa­syn­da be­ýan edil­ýär. Eser­de «Çyn bi­len ýa­la­nyň ara­sy nä­çe wagt­lyk ýol?» di­ýen so­ra­gyň be­ril­me­gi esa­syn­da çy­nyň göz­dü­gi, ýa­la­nyň bol­sa gu­lak­dy­gy hem-de iki­si­niň ara­syn­da­ky uzak­ly­gyň 4 bar­mak­dy­gy aý­dyň­laş­dy­ryl­ýar. Ýag­ny göz bi­len gör­len zat ha­ky­kat, gu­lak bi­len eşi­di­len­ler bolsa ýa­lan ha­sap­lan­ýar.
Na­ky­lyň umu­my ma­ny­sy­ny jem­lä­ni­miz­de, adam­lar bi­len öza­ra gat­na­şyk­da bi­rek-bi­re­giň ara­syn­da aýdylýan gep-gür­rüň­le­re se­ret­mez­den, is­len­dik ýag­daý­da so­wuk­gan­ly bolmalydygy, wa­ka­ny gö­züň bi­len gö­rüp anyk­la­nyň­dan soň ne­ti­je çy­kar­ma­ly­dy­gy aý­dyl­ýar.