Tä­sin toý däp-des­sur­la­ry

Ýer ýü­zün­de her hal­kyň özü­ne mah­sus me­de­ni­ýe­ti­niň bol­şy ýa­ly, tä­sin däp-des­sur­la­ry hem bar. Şeý­le däp-des­sur­la­ryň bi­ri hem og­lan bi­len gy­zyň ni­ka­laş­ma­gy, ýag­ny toý adat­la­ry­dyr. Ir­ki dö­wür­ler­de ýü­ze çy­kyp, mil­li yrym-ynanç­lar esa­syn­da kä­mil­leş­di­ri­len toý däp­le­ri her halk­da her dür­li. Ýö­ne äh­li halk­da hem mil­li toý däp-des­sur­la­ryn­da ýaş ça­tyn­ja­la­ryň bagt­ly dur­muş­da ýa­şa­ma­gy, ag­zy­bir maş­ga­la bol­ma­gy göz öňün­de tu­tul­ýar. Ada­ty bol­ma­dyk tä­sin däp-des­sur­lar toý-da­ba­ra­la­ry gy­zyk­ly we şow­hun­ly ge­çir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Ga­ze­ti­mi­ziň şu sa­nyn­da dün­ýä­dä­ki tä­sin toý däp-des­sur­la­ry ba­ra­da­ky gy­zyk­ly mag­lu­mat­la­ry dyk­ga­ty­ňy­za ýe­tir­me­gi ma­kul bil­dik.
Ge­lin bi­len ýi­gi­di «ga­ra­la­mak» dä­bi (Şot­lan­di­ýa). Şot­lan­di­ýa­da toý­dan bir-iki gün öň og­la­nyň we gy­zyň maş­ga­la ag­za­la­ry üý­şüp, ýaş ça­tyn­ja­la­ryň üs­tü­ne pal­çyk, çüý­rän mi­we ok­la­ýar­lar. Ge­lin bi­len ýi­gi­di «ga­ra­la­mak» toý dä­bin­de ýaş­lar bi­ri-bi­ri­ni zy­ňyl­ýan zat­lar­dan go­ra­ýar­lar ýa-da bi­le­lik­de go­ran­ýar­lar. Üst-ba­şyň bu­laş­ýan­dy­gy­na ga­ra­maz­dan, bu toý dä­bi är-aýa­lyň dur­muş­da ýü­ze çy­kyp bil­jek kyn­çy­lyk­la­ra taý­ýar­dygyny aň­lad­ýar.
Agaç kes­mek da­ba­ra­sy (Ger­ma­ni­ýa). Ne­mes halkynyň dä­bin­de dur­muş gur­ýan og­lan bilen gyz toý myh­man­la­ry­nyň öňün­de sy­nag­dan ge­çi­ril­ýär. Bu sy­nag so­rag-jo­gap alyş­mak ar­ka­ly däl-de, agaç kes­mek ar­ka­ly ge­çi­ril­ýär. Dur­muş gur­ýan og­lan bilen gyz toý ly­ba­syn­da ary (iki adam­lyk uly byç­gy) bi­len agaç kes­ýär­ler. Agaç kes­mek da­ba­ra­sy är-aýa­lyň bi­le­lik­de päs­gel­çi­lik­le­ri ýe­ňip ge­çip bil­jek­di­gi­ni ýa-da bil­me­jek­di­gi­ni gör­kez­ýär. Kä­te bu toý dä­bin­de og­la­nyň ýa-da gy­zyň agaç kes­mek­de ejiz­leýän pur­sat­la­ryna hem duş gelmek bolýar. Umu­man, agaç kes­mek da­ba­ra­syn­dan soň myh­man­lar söz söz­le­ýär­ler hem-de ýaş­la­ry toý da­ba­ra­sy bi­len gut­la­ýar­lar.
Ge­lin­li­gi alyp gaç­mak dä­bi (Italiýa). Italýan me­de­ni­ýe­tin­de öý­len­jek og­lan ge­lin­li­gi­ni alyp gaç­ýar. Dost­la­ry­nyň kö­me­gi bi­len gel­ni­ni öýü­ne ge­ti­ren­den soň, og­la­nyň hos­sar­la­ry gy­zyň maş­ga­la ag­za­la­ry bi­len gep­le­şik ge­çi­rip, toý da­ba­ra­sy­na taý­ýar­lyk gö­rüp baş­la­ýar­lar.
Süb­se­den bök­mek dä­bi (Af­ri­ka). Af­ri­ka-ame­ri­kan me­de­ni­ýe­tin­de toý tut­ýan jü­büt­ler süb­se­den bök­ýär­ler. Bu däp ola­ryň dur­muş gur­ýan­dy­gy­ny aň­la­dyp, är-aýa­lyň ata-ba­ba­la­ryna goý­ýan hor­mat-sy­la­gy diý­lip dü­şü­nil­ýär.
Ýi­gi­diň aýak­ga­by­ny gizlemek dä­bi (Hin­dis­tan). Hin­di dä­bin­de gel­niň uýa­la­ry toý gü­ni ýi­gi­diň köw­şü­ni giz­le­mä­ge sy­na­nyş­ýar­lar. Soň­ra gi­ýew ýi­ti­ren köw­şü­ni yzy­na al­mak üçin gel­niň uýa­la­ry­nyň şert­le­ri­ni ýe­ri­ne ýe­tir­me­li bol­ýar. Köp­lenç öý­len­ýän ýi­git aý­dym aýt­mak, tans et­mek, kim­dir bi­ri­ne öý­kün­mek ýa-da sah­na oý­nap gör­kez­mek ýa­ly sy­nag­lar­dan ge­çi­ril­ýär.
Gap-gaç döw­mek dä­bi (Gre­si­ýa). Gre­si­ýa­da toý myh­man­la­ry tä­ze dur­muş gur­ýan ýaş­la­ry gut­lap we üs­tün­lik ar­zuw edip, gap-gaç­la­ry döw­ýär­ler. Soň­ra är-aýal eli­ne süb­se alyp, dur­muş­da duş gel­ýän kyn­çy­lyk­la­ra döz gel­me­giň ala­ma­ty hök­mün­de döw­len bö­lek­le­ri bi­le­lik­de aýyrýarlar. Bu dä­be meň­zeş adat­lar kaw­kaz halk­la­ryn­da hem bar.
Ýi­gi­diň da­ba­ny­ny çy­byk­la­mak dä­bi (Ko­re­ýa Respublikasy). «Bu toý dä­bi ko­reý­le­riň öz­bo­luş­ly adat­la­ry­nyň bi­ri­dir. Toý da­ba­ra­syn­dan soň, ýi­gi­diň dost­la­ry we maş­ga­la ag­za­la­ry onuň aýak­ga­by­ny we jo­ra­by­ny çy­ka­ryp, to­pu­gy­na hem-de da­ba­ny­na çy­byk ýa-da ka­ka­dy­lan ba­lyk bi­len ur­ýar­lar. Şol wagt og­la­na so­rag­lar hem be­ril­ýär. Bu toý dä­bi ýi­gi­diň güý­jü­ni we hä­si­ýe­ti­ni bar­la­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär. Şeý­le hem ýi­gi­diň maş­ga­la ag­za­la­ry bi­len öza­ra gat­na­şy­gy ýü­ze çyk­ýar.
Gül zyň­mak dä­bi (ABŞ). Gül des­se­si­ni zyň­mak ta­nyş adat­la­ryň bi­ri bol­sa-da, ame­ri­kan toý­la­ryn­da bu däp uly tol­gun­ma bi­len ge­çi­ril­ýär. Dur­mu­ş gur­ýan gyz özü­niň gül des­se­si­ni yzy­na se­ret­mez­den ar­ka ta­ra­pa ok­la­ýar. Üý­şüp du­ran ze­nan­la­ryň haý­sy­sy çe­me­ni tut­sa, in­di­ki bol­jak to­ýuň özü­ne de­giş­li­di­gi­ne ynan­ýar. Gül zyň­mak dä­bi uly tol­gun­ma we ga­ra­şyl­ma­dyk wa­ka­lar bi­len geç­ýär.
Ak kep­de­ri uçur­mak dä­bi (Fi­lip­pin­ler). Fi­lip­pin­ler­de tä­ze dur­muş gur­ýan­lar pa­ra­hat­çy­ly­gyň, ag­zy­bir­li­giň we söý­gi­niň ny­şa­ny hök­mün­de as­mana bir jü­büt ak kep­de­ri uçur­ýar­lar. Bu däp är-aýa­lyň saz­la­şyk­ly dur­muş is­leg­le­ri­ni öz içi­ne alyp, uçan kep­de­ri­ler ýaş­la­ryň ar­zuw­la­ry­ny as­ma­na gö­ter­ýär.
Üç köý­nek geý­mek dä­bi (Hy­taý). Hy­taý me­de­ni­ýe­tin­de toý gü­ni ge­lin üç dür­li eşik geý­ýär. Il­ki çi­pao, soň­ra gy­zyl reňk­li ka­bul ediş ly­ba­sy­ny, şeýle-de ak köý­nek geý­ýär. Bu adat gel­niň köp ta­rap­ly­dy­gy­ny gör­kez­ýär.