Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan öňdengörüjilikli daşary syýasaty netijesinde ýurdumyz dünýäniň birnäçe halkara guramalary bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýär. Döwletimiz ençeme döwletler bilen diplomatik gatnaşyklary alyp barýar we birnäçe halkara guramalarynyň agzasy bolup durýar. Ýurdumyz BMG-niň Bilim, ylym we medeniýet boýunça guramasy bolan ÝUNESKO bilen has-da üstünlikli, giň möçberli hyzmatdaşlyk alyp barýar.
Türkmenistan 1993-nji ýylyň 17-nji awgustynda Londonda degişli resminamany tassyklamak arkaly ÝUNESKO-nyň doly hukukly agzasy boldy. 1994-nji ýylda Türkmenistan ÝUNESKO-nyň «Bütindünýä medeni we tebigy mirasyny goramak baradaky» Konwensiýasyna goşuldy.
ÝUNESKO Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça ýöriteleşdirilen edarasy bolup, esasy maksatlarynyň arasynda bilim, ylym we medeniýet ulgamynda ýurtlaryň we halklaryň arasyndaky hyzmatdaşlygyň giňeldilmegi arkaly parahatçylygyň we howpsuzlygyň ösdürilmegi esasy orun alýar. ÝUNESKO medeni ýadygärlikleriň we tebigy landşaftlaryň goralyp saklanylmagy ulgamyndaky halkara hereketlerinde öňdebaryjy ähmiýeti eýeläp, her bir halkyň umumadamzat gymmatlyklaryna we gazananlaryna hormat goýmak esasynda açyk gepleşikler üçin şert döretmek babatynda uly işleri alyp barýar. ÝUNESKO-nyň ştab-kwartirasy Fransiýanyň Pariž şäherinde ýerleşýär.
1995-nji ýylda Parižde Türkmenistanyň ÝUNESKO-nyň ýanyndaky wekilhanasy açyldy. Tähranda ýerleşýän klaster (sebit boýunça) edarasy ÝUNESKO-nyň Türkmenistan bilen alyp barýan işleriniň utgaşdyrylmagynyň meselelerine seredýär. Ýurdumyzda ÝUNESKO-nyň işleri boýunça Türkmenistanyň Milli topary hereket edýär.
Bilşimiz ýaly, ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna 1999-njy ýylda Gadymy Merw döwlet taryhy-medeni ýadygärlikler toplumy, 2005-nji ýylda Köneürgenç şäheri, 2007-nji ýylda bolsa Köne we Täze Nusaý galalary, şeýle hem maddy däl medeni gymmatlyklaryň sanawyna köp sanly milli gymmatlyklarymyz goşuldy. Türkmenistan Bütindünýä mirasynyň sanawyny baýlaşdyrmak maksady arkaly işjeň özara hyzmatdaşlygy dowam edýär. Türkmenistanyň teklibi boýunça dostlukly ýurtlar bilen bilelikde, türkmen keşdeçilik sungaty, ýüpekçilik we dokmaçylykda ýüpek önümçiliginiň däpleri, şeýle hem molla Ependiniň şorta sözlerini gürrüň berijilik däbi ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizildi. Türkmenistan bu guramanyň halkara konwensiýalaryna we köptaraplaýyn şertnamalaryna gatnaşýar.
Şu ýyl Türkmenistan bilen ÝUNESKO-nyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň 30 ýyllygy bellenilýär. Geçen döwürde köp sanly maddy däl gymmatlygyň abraýly halkara guramanyň sanawyna girizilmegi gazanyldy. Lebap welaýatynyň Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýiniň binasynda ÝUNESKO-nyň dünýäde ikinji ýörite burçy açyldy. Magtymguly Pyragynyň golýazmalar ýygyndysy ÝUNESKO-nyň «Dünýä hakydasy» sanawyna girizildi.
Türkmenistan-ÝUNESKO gatnaşyklary bilim ulgamynda hem ösdürilýär. Şonuň netijesinde, ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň ikisinde ÝUNESKO kafedralary açyldy, orta mekdepleriň altysy bu guramanyň mekdepler assosiasiýasynyň toruna girizildi.
Aýjahan MÄLIKGULYÝEWA,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.